De maan en de zee

Je hebt vast wel eens gemerkt, dat de zeespiegel niet altijd even hoog is: twee keer per dag stijgt en daalt het water. Dit verschijnsel noemen we een getijde.

Toen de eerste mensen enkele duizenden jaren geleden aan zee gingen wonen, keken ze naar de fase en beweging van de maan om de waterstand in verschillende havens te voorspellen. Waarom deden ze dit? Worden de zeeën hier op aarde soms door de maan beïnvloed?

Voorbereiding

Beantwoord de volgende vragen:

1. Weet jij hoe ver de maan van de aarde verwijderd is? Is deze afstand altijd even groot?
2. Trekt de aarde de maan aan? Zo ja, hoe noemen we dit?
3. Trekt de maan de aarde aan? Zo ja, merken we daar iets van?
4. Trekt de zon de aarde aan?

Activiteit 1: Is het getijde in situatie 1 of in situatie 2 hoger? Waarom?

Activiteit 2: De hoogte van de waterstand tijdens een heel getijde wordt aangegeven door een getijde-coëfficiënt. Dit is een getal tussen de 20 (zeer laag getijde) en de 120 (zeer hoog getijde). Deze coëfficiënt is belangrijk voor alle mensen die met de zee te maken hebben:

• Een duiker gaat het liefst in de Atlantische oceaan duiken, als de getijde-coëfficiënt laag is (lager dan 80). Dan is de zee rustig en kan hij beter zien onder water en zijn er minder stromingen.
• Een surfer gaat liever bij een hogere getijde-coëfficiënt surfen. Dan zijn ook de golven om op te surfen hoger!
• Voor een visser mag de coëfficiënt niet te hoog zijn, anders wordt het te gevaarlijk op zee. Andere factoren, zoals de windkracht, zijn voor hem ook belangrijk.

Eric, Iñaki en Nicole gaan op vakantie naar Biarritz aan de Atlantische kust in het zuiden van Frankrijk. Ze hebben voor deze plaats gekozen, omdat ze daar alle drie hun hobby kunnen uitoefenen: Eric wil graag surfen, Iñaki houdt van zeevissen en Nicole duikt graag. Ze moeten nu alleen nog beslissen wanneer ze op vakantie gaan. Ze kunnen kiezen tussen de week van 1 tot en met 7 juli (1^e mogelijkheid) en de week van 4 tot en met 10 juli (2^e mogelijkheid).

Help ze, in groepjes van 4 leerlingen, bij het maken van hun vakantieplannen! Gebruik daarvoor het schema met de getijde-coëfficiënten hieronder. Wanneer kan Eric het beste gaan surfen? En Nicole duiken? En wanneer moet Iñaki gaan vissen?

Extra moeilijkheid (niet verplicht): hou zoveel mogelijk rekening met hun persoonlijke wensen: Nicole gaat het liefst ‘s middags naar het strand, Eric staat niet graag vroeg op en Iñaki wordt snel zeeziek, dus de zee moet zo kalm mogelijk zijn als hij gaat vissen. Rond het middaguur willen ze graag samen lunchen en ’s avonds willen ze graag om ongeveer 19:00 u met zijn drieën warm eten.

Slotvragen: Ieder groepje geeft Eric, Nicole en Iñaki advies over hoe ze het beste hun hobbyactiviteiten tijdens hun vakantie in Biarritz kunnen indelen. Bespreek de volgende dingen:

• Wat is de beste week om op vakantie gaan: de 1e of 2e mogelijkheid? Waarom?
• Wie zal het meeste van zijn/haar hobby kunnen genieten?
• Kan Eric beter ’s ochtends gaan?
• Kan Nicole beter ‘s middags gaan?
• Beseffen Nicole, Eric en Iñaki volgens jullie dat de maan van invloed is op hun vakantie?