Solar Orbiter po raz pierwszy zbliża się do Słońca
Misja Europejskiej Agencji Kosmicznej Solar Orbiter, której zadaniem jest eksploracja Słońca, zbliżyła się 15 czerwca na odległość 77 milionów kilometrów od jego powierzchni ̶ to około połowy odległości między Słońcem a Ziemią.
W kolejnym tygodniu po osiągnięciu pierwszego peryhelium, czyli punktu na orbicie znajdującego się najbliżej Słońca, naukowcy biorący udział w misji przetestują dziesięć instrumentów naukowych statku kosmicznego, w tym sześć umieszczonych na jego pokładzie teleskopów, które w skoordynowany sposób wykonają pierwsze zbliżenia Słońca. Zdaniem Daniela Müllera, naukowca projektu ESA Solar Orbiter, zdjęcia, które zostaną opublikowane w połowie lipca, będą największymi zbliżeniami Słońca, jakie kiedykolwiek wykonano.
Nigdy nie robiliśmy zdjęć Słońca z tak bliskiej odległości – stwierdził Müller. Co prawda zbliżenia w wysokiej rozdzielczości wykonał już w tym roku czterometrowy Teleskop Słoneczny Inouye na Hawajach, jednak z Ziemi przez atmosferę znajdującą się między teleskopem a Słońcem widać jedynie niewielką część widma słonecznego, którą można zobaczyć z kosmosu – dodał Müller.
Sonda Parker Solar Probe NASA wyniesiona na orbitę w 2018 roku potrafi zbliżyć się do Słońca jeszcze bardziej. Nie ma ona jednak na swoim pokładzie teleskopów, które można by w nie bezpośrednio kierować.
Nasze teleskopy przystosowane do pracy w ultrafiolecie mają taką samą rozdzielczość przestrzenną jak satelita NASA Solar Dynamic Observatory (SDO), która wykonuje zdjęcia Słońca w wysokiej rozdzielczości z orbity blisko Ziemi. Jako że obecnie znajdujemy się w połowie odległości od Słońca, nasze zdjęcia w peryhelium mają dwukrotnie większą rozdzielczość niż te wykonane przez SDO – stwierdził Müller.
Głównym celem na wczesnym etapie obserwacji jest udowodnienie, że teleskopy misji Solar Orbiter są gotowe do przyszłych obserwacji naukowych.
Po raz pierwszy będziemy mogli zgromadzić zdjęcia ze wszystkich naszych teleskopów i zobaczyć, w jaki sposób wykorzystują one komplementarne dane dotyczące różnych części Słońca, w tym powierzchni, atmosfery zewnętrznej lub korony, a także otaczającej je szerszej heliosfery – dodał Müller.
Access the video
Naukowcy przeanalizują również dane z czterech instrumentów in situ, które mierzą właściwości środowiska wokół statku kosmicznego, w tym pole magnetyczne i cząstki składające się na wiatr słoneczny.
Po raz pierwszy nasze instrumenty in situ pracują w tak bliskiej odległości od Słońca, zapewniając nam niespotykany dotąd wgląd w strukturę i skład wiatru słonecznego – stwierdził Yannis Zouganelis, zastępca naukowca projektu ESA Solar Orbiter. W przypadku instrumentów in situ nie jest to jedynie test, ponieważ oczekujemy także nowych interesujących wyników – dodał Zouganelis.
Solar Orbiter, umieszczony na orbicie 10 lutego tego roku, kończy początkową fazę 15 czerwca. Wówczas rozpocznie fazę rejsu, która potrwa do listopada 2021 r. Podczas kolejnej, uznawanej za główną, naukowej fazy statek kosmiczny zbliży się na odległość prawie 42 milionów kilometrów do powierzchni Słońca, co stanowi mniejszy dystans niż ten dzielący Słońce od planety Merkury.
Misja osiągnie ponownie peryhelium na początku 2021 r. Podczas pierwszego bliskiego podejścia w głównej fazie naukowej, czyli na początku 2022 r., zbliży się ona do Słońca na odległość 48 milionów kilometrów.
Access the video
Operatorzy misji Solar Orbiter będą następnie wykorzystywać grawitację Wenus do stopniowej zmiany orbity statku kosmicznego w stosunku do płaszczyzny ekliptyki, na której krążą planety Układu Słonecznego. Takie manewry przelotowe pozwolą misji Solar Orbiter spojrzeć na Słońce z wyższych szerokości geograficznych i uzyskać pierwszy w historii prawidłowy widok jego biegunów. Badanie aktywności w rejonach polarnych pomoże naukowcom lepiej zrozumieć działanie pola magnetycznego Słońca, które wpływa na wytwarzanie wiatru słonecznego. Ten ostatni z kolei oddziałuje na środowisko całego Układu Słonecznego.
Ze względu na to, że statek kosmiczny znajduje się obecnie w odległości 134 milionów kilometrów od Ziemi, pobranie wszystkich zdjęć z peryhelium za pomocą 35-metrowej anteny kosmicznej ESA w Malargüe w Argentynie potrwa około tygodnia. Następnie naukowcy przetworzą zdjęcia przed udostępnieniem ich w połowie lipca. Jeszcze w tym roku dane z instrumentów in situ zostaną upublicznione, jednak nastąpi to nieco później, po dokładnej kalibracji poszczególnych czujników.
Codziennie pobieramy materiały przez 9 godzin, ale jesteśmy już bardzo daleko od Ziemi, więc szybkość przesyłania danych jest znacznie niższa niż w pierwszych tygodniach misji, kiedy to odległość od Ziemi była dużo mniejsza – zaznaczył Müller. W późniejszych fazach misji pobranie wszystkich danych może potrwać nawet kilka miesięcy, ponieważ Solar Orbiter to tak naprawdę głęboka misja kosmiczna. W przeciwieństwie do misji w pobliżu Ziemi w tym przypadku możemy przechowywać duże ilości danych na pokładzie i pobierać je, gdy statek kosmiczny znajduje się bliżej Ziemi, co znacznie ułatwia przesyłanie danych – dodał Müller.
Dodatkowe informacje:
ESA Media Relations
Email: media@esa.int