Controle van vulkanische hotspots en pluimen
Werkbladinleiding


Het in de gaten houden van vulkanen is erg belangrijk voor onze veiligheid en voor het milieu. Het is vooral belangrijk om vulkaanuitbarstingen door middel van infrarode radiometrie te detecteren. Thermisch infrarode sensoren meten de helderheid en temperatuur. Door detectie van een ‘hotspot’ (een genormaliseerde index die wordt berekend door thermische IR-banden die een bepaalde drempel overschrijden), kan voor een vulkaanuitbarsting worden gewaarschuwd. Er bestaan individuele vulkaanobservatoria op de grond, maar op wereldwijde schaal kan vulkanische activiteit alleen vanuit de ruimte worden bekeken.
 
Het in de gaten houden van een vulkanische pluim is ook belangrijk. Vulkaanas dat zich in de atmosfeer verspreidt, vormt een ernstig gevaar voor het vliegverkeer. Daarom is het heel belangrijk om te weten hoeveel as er in de atmosfeer aanwezig is, net als de locatie en de hoogte van de vulkaanpluim en hoe deze zich ontwikkelt. Voor zulke observaties, die belangrijk zijn als het om natuurrampen gaat, is near-real-time (NRT) nodig. Er worden ook links gegeven naar operationele webservices en gegevens. Er wordt getoond hoe satellietgegevens voor het volgende kunnen worden gebruikt:

  • monitoren van thermische hotspots
  • monitoren van vulkanische pluimen
  • near-real-time (NRT) waarschuwingen en gegevens die relevant zijn bij rampen

 
 
Gegevens:
 
  • MODIS = Moderate Resolution Imaging Spectrometer
  • twee NASA-satellieten: Terra (sinds 1999), Aqua (sinds 2002)
  • ruimtelijke resolutie = 1km (sommige banden beschikbaar in 250m en 500m)
  • tijdresolutie = elke 48 uur verstrijken een dag en een nacht voor elke satelliet = 4 observaties in 2 dagen)
  • 36 banden: visueel, nabij-IR, midden-IR, thermisch IR
  • geschikt voor detectie en monitoring van pluimen en thermische hotspots

 
 
BandBandbreedte [µm]Nut voor vulkanologie
10.620 - 0.670Pluim RGB: 1-4-3
30.459 - 0.479Pluim RGB: 1-4-3
40.545 - 0.565Pluim RGB: 1-4-3
213.929 - 3.989Hot Spot
223.929 - 3.989Hot Spot
3110.780 - 11.280Pluim, Hot Spot
3211.770 - 12.270Pluim, Hot Spot
 
MODIS gegevens(© USGS)

20. 07. 2001: 201-stretched_1-4-3
22. 07. 2001: 203-stretched_1-4-3
23. 07. 2001: 204-stretched_1-4-3
24. 07. 2001: etna_mod_2001-205

In deze oefening wordt de afbeelding van 24-07-2001 gebruikt.
 
 
Voorbereiding:
 

  • Download het zip-bestand met de naam Etna_MODIS.zip, decomprimeer de bestanden en zet ze op je harde schijf
  • Lees de inleiding over Vulkanen
  • Open LeoWorks

 
 
 
Last update: 30 mei 2013


Controle van vulkanische hotspots en pluimen

 •  Oefening 1: Verkennen van de vulkaan (http://www.esa.int/SPECIALS/Eduspace_Disasters_NL/SEMR7P9TVPG_0.html)
 •  Oefening 2: Detectie van hotspots en pluimen (http://www.esa.int/SPECIALS/Eduspace_Disasters_NL/SEMT8P9TVPG_0.html)
 •  Oefening 3: Een pluim in de gaten houden - animatie (http://www.esa.int/SPECIALS/Eduspace_Disasters_NL/SEMBGP9TVPG_0.html)

Eduspace - Download

 •  Etna_MODIS.zip (http://esamultimedia.esa.int/docs/eduspace/Volcanoes_Exercise_Data_2.zip)

Eduspace - Software

 •  LEOWorks 3 (http://esamultimedia.esa.int/multimedia/LEOWorks3.exe)
 •  LEOWorks 3 Tutorial (http://esamultimedia.esa.int/multimedia/eduspace/leoworks3-tutorial.pdf)