Γενικό πλαίσιο


Deforestation
 
Αποψίλωση λόγω της κατασκευής υδροηλεκτρικού εργοστασίου
 
Αποψίλωση είναι η κοπή του φυσικού δάσους και, συνεπώς, οι δραστηριότητες υλοτομίας σε δάση που προορίζονται για εμπορική εκμετάλλευση δεν συμπεριλαμβάνονται στον ορισμό αυτό. Αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για τα λιγοστά εναπομείναντα υγρά τροπικά δάση παγκοσμίως, όπως το υγρό τροπικό δάσος του Αμαζονίου, η λεκάνη του Κονγκό και το υγρό τροπικό δάσος στη Νοτιοανατολική Ασία. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι δραστηριότητες του ανθρώπου έχουν σημαντικές επιδράσεις στη φυσική βλάστηση τα τελευταία 300 έτη.

Τα υγρά τροπικά δάση παίζουν σημαντικό ρόλο στον παγκόσμιο κύκλο του άνθρακα, προσλαμβάνοντας το CO2 από τον αέρα και μετατρέποντάς το σε οξυγόνο. Το γεγονός αυτό είναι γνωστό εδώ και μερικές δεκαετίες. Όχι μόνο προσλαμβάνουν το CO2 από τον αέρα, αλλά απελευθερώνουν επίσης μεγάλη ποσότητα άνθρακα όταν κόβονται ή καίγονται, καθώς η συγκέντρωση άνθρακα στα δάση είναι υψηλότερη από ό,τι στις αγροτικές καλλιέργειες ή στους βοσκότοπους. Η μεγαλύτερη ποσότητα άνθρακα στα υγρά τροπικά δάση αποθηκεύεται στην υπέργεια βιομάζα παρά στο χώμα.

Επίσης, τα τροπικά δάση φιλοξενούν πληθώρα φυτών και ζώων που ζουν μόνο στη συγκεκριμένη τοποθεσία, πολλά από τα οποία δεν έχουν ανακαλυφθεί ακόμη. Εκτιμάται ότι περισσότερα από 5 εκατομμύρια είδη φυτών και ζώων, και ενδεχομένως ακόμη και 30 εκατομμύρια, ζουν στα υγρά τροπικά δάση. Η αποψίλωση οδηγεί στην καταστροφή του οικοτόπου τους, γεγονός που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μαζική τους εξαφάνιση. Η εισβολή άλλων, άγνωστων, ειδών χλωρίδας και πανίδας μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνιση ειδών που δεν έχουν προσαρμοστεί σε αυτού του είδους τον ανταγωνισμό.

Η αποψίλωση μεγάλης κλίμακας των τροπικών δασών επηρεάζει επίσης τους κατοίκους των περιοχών αυτών. Διαταράσσει τον παραδοσιακό τρόπο ζωής τους, καθώς συχνά συντηρούνται από το φυσικό τους περιβάλλον. Η αποψίλωση όχι μόνο οδηγεί στην εξαφάνιση των πόρων τους, αλλά η μετατροπή των δασών σε αγροτική γη έχει επίσης ως αποτέλεσμα τη ρύπανση του περιβάλλοντος λόγω της χρήσης φυτοφαρμάκων. Όταν οι κάτοικοι των περιοχών αυτών είναι αναγκασμένοι να μετεγκατασταθούν λόγω μετατροπής της γης τους σε αγροτική έκταση, συχνά υφίστανται διακρίσεις σε θέματα κυριαρχίας και εδαφικών δικαιωμάτων. Επίσης, επειδή δεν έχουν έρθει ποτέ σε επαφή με τις μολυσματικές μας ασθένειες, δεν έχουν τα απαιτούμενα αντισώματα για την καταπολέμηση των λοιμώξεων.
 
 
Map of the state of Rondonia
 
Χάρτης της πολιτείας της Ροντόνιας, δίπλα στα σύνορα της Βολιβίας
 
 
Ροντόνια (Βραζιλία)
 
Το υγρό τροπικό δάσος του Αμαζονίου αναφέρεται συχνά όταν μιλάμε για την αποψίλωση, καθώς μεγάλες εκτάσεις του δάσους αυτού έχουν εξαφανιστεί τις τελευταίες δεκαετίες.

Η πολιτεία της Ροντόνιας της Βραζιλίας αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα της διαδικασίας αποψίλωσης του υγρού τροπικού δάσους του Αμαζονίου. Η Ροντόνια είναι μια πολιτεία στη δυτική Βραζιλία, στα σύνορα με τη Βολιβία.

Αυτή η μεγάλης κλίμακας αποψίλωση οφείλεται σε πολλές και διαφορετικές αιτίες. Στις περισσότερες τροπικές χώρες, η κύρια αιτία πίσω από την αποψίλωση των δασών είναι η ανάγκη για παρθένες εκτάσεις που προορίζονται για αγροτική ανάπτυξη. Αυτό συνεπάγεται κατά κύριο λόγο τη δημιουργία μόνιμων αγροκτημάτων, είτε μικρής είτε μεγάλης κλίμακας. Είναι εγκατεστημένα συνήθως δίπλα σε δρόμους στο υγρό τροπικό δάσος, σε διάταξη ψαροκόκκαλου. Ιστορικά, τα δάση αποψιλώνονται λόγω της ανάγκης για βοσκότοπους και εμπορική υλοτομία. Αυτή η μεγάλης κλίμακας αποψίλωση στη Βραζιλία ξεκίνησε τη δεκαετία του ’80, με την εμφάνιση νέων δρόμων στα πυκνά υγρά τροπικά δάση.
 
 
 
Last update: 4 June 2013


Αποψίλωση στην Ροντόνια

 •  Εισαγωγή (http://www.esa.int/SPECIALS/Eduspace_Global_GR/SEM1TC8X73H_0.html)

Ασκήσεις

 •  Άσκηση 1: Έλεγχος των εικόνων (http://www.esa.int/SPECIALS/Eduspace_Global_GR/SEMKVC8X73H_0.html)
 •  Άσκηση 2: Ποσοτικοποίηση της αποψιλωμένης έκτασης (http://www.esa.int/SPECIALS/Eduspace_Global_GR/SEMP3E8X73H_0.html)