2009 belangrijk jaar voor aardobservatie
2009 belooft voor ESA een topjaar te worden op het vlak van de aardwetenschappen. Met de lancering van drie Earth Explorer-satellieten dit jaar, drie andere kunstmanen die gebouwd worden en de selectie van nieuwe projecten in het verschiet helpt de Europese ruimtevaartorganisatie beter begrijpen hoe onze planeet functioneert.
Hoe functioneert de aarde? Hoe reageren de natuurprocessen op de globale klimaatverandering?
Antwoorden op deze vragen zoeken is momenteel een van de grootste uitdagingen van de wetenschap. De missies van het ESA-programma Earth Explorer worden vanuit een nieuwe benadering ontwikkeld. Ze moeten de aarde waarnemen als een rechtstreeks antwoord op een reeks uitdagingen van onderzoekers.
In samenspraak met onderzoekers
De bedoeling is missies te definiëren, te ontwikkelen en uit te voeren in nauwe samenwerking met de wetenschappelijke gemeenschap en op die manier zo efficiënt mogelijk de vragen die de aardwetenschappers zich stellen aan te pakken. Bovendien leggen die wetenschappelijke problemen ook nog eens de basis voor de ontwikkeling van nieuwe toepassingen van aardobservatiegegevens.
Deze aanpak, met heel veel oog voor de wensen van de gebruikers van deze gegevens, heeft als een eerste resultaat zes zogenaamde Earth Explorers opgeleverd, waarvan er drie dit jaar de ruimte in moeten gaan.
Bovendien zijn er nog eens zes ideeën voor nieuwe missies, die in januari in Lissabon werden voorgesteld. De zes nieuwe kandidaten zullen aan een selectieprocedure worden onderwerpen alvorens de eigenlijke ontwikkelingsfase begint.
De eerste ESA-Earth Explorer die gelanceerd wordt is de Gravity field and steady-state Ocean Circulation Explorer (GOCE). Normaal moest GOCE al vorig jaar gelanceerd worden maar wegens een probleem met de Russische lanceerraket is de lancering nu voor maart voorzien.
GOCE zal uitermate nauwkeurig de globale veranderingen van het zwaartekrachtveld bestuderen. Dat is cruciaal om nauwkeurige metingen te kunnen uitvoeren van de zeestromingen en de stijging van het niveau van de oceanen, twee verschijnselen die door de klimaatverandering worden beïnvloed.
Na GOCE volgt normaal gezien in juli de satelliet Soil Moisture and Ocean Salinity (SMOS). De kunstmaan bevindt zich momenteel bij Thales Alenia Space in Cannes, Frankrijk. SMOS moet gegevens opleveren die het huidige gemis aan globale waarnemingen van de vochtigheid van de bodem en het zoutgehalte van de oceanen moeten goedmaken.
Deze gegevens zijn nodig voor een betere kennis van de watercyclus en een betere voorspellingen van het klimaat, natuurrampen en het weer in de verschillende seizoenen.
Eind 2009 is het de beurt aan de ESA-ijsmissie Cryosat 2. De ijskappen kalven af en Cryosat 2 is ontworpen om exact de veranderingen van de dikte van het ijs te maten, dat drijft in de oceanen en van de ijskappen die het land bedekken. Deze gegevens moeten dan weer helpen verklaren wat het verband is tussen het poolijs dat verloren gaat, de stijging van het zeeniveau en de klimaatverandering.
Na de drie lanceringen dit jaar volgen in 2010 de Atmospherics Dynamics Missions (ADM-Aeolus) en Swarm, die het magnetisch veld van de aarde gaat onderzoeken.
ADM-Aeolus zal voor het eerst windprofielen op globale schaal meten. Daardoor wordt de nauwkeurigheid van numerieke weersvoorspelling verbeterd en zullen we beter de dynamica van de atmosfeer en de processen begrijpen die veranderingen van het klimaat teweegbrengen. Er zullen ook betere klimaatmodellen kunnen worden opgesteld.
Swarm zal uiterst nauwkeurig waarnemingen met hoge resolutie uitvoeren van de grootte en de richting van het magnetisch veld van de aarde.
De lancering van de Earth Clouds, Aerosols and Radiation Explorer, kortweg EarthCARE is gepland voor 2013. Deze satelliet onderzoekt de wisselwerkingen tussen wolken, straling en aerosols, die een rol spelen bij het klimaat.
De zoektocht naar een nieuwe Earth Explorer
Ondertussen wordt aan nieuwe missies voor aardobservatie gedacht. Twee jaar lang werden zes nieuwe concepten onderzocht. Ze werden in januari in Lissabon door 250 vooraanstaande onderzoekers bekeken.
Het gaat om de volgende missies:
A-SCOPE: de waarnemingen van koolstofdioxide voor een beter begrip van de koolstofcyclus
BIOMASS: de waarneming van de globale biomassa van bossen voor een beter begrip van de koolstofcyclus
CoReH2O: de waarneming van sneeuw en ijs voor een beter begrip van de watercyclus
FLEX: de waarneming van fotosynthese voor een beter begrip van de koolstofcycus
PREMIER: de waarneming van de samenstelling van de atmosfeer voor een beter begrip van de wisselwerking scheikunde-klimaat
TRAQ: de waarneming van de samenstelling van de troposfeer voor een beter begrip van de luchtkwaliteit
Uit de zes voorstellen zullen tot drie missies worden gekozen voor een haalbaarheidsonderzoek. Een van die drie wordt dan ESA's zevende Earth Explorer met een voorziene lancering rond 2016.
Al met al heeft 2009 dus heel wat uitdagingen in petto voor de aardobservatieprogramma's van ESA...
