België en Columbus

Over de Belgische bijdrage aan Columbus is eerder al bericht in het artikel België mee aan boord van Columbus. Columbus en zijn uitrusting werden ontwikkeld door de Europese industrie in de loop van verschillende programma's van ESA, waaraan ook België heeft deelgenomen.

Hieronder volgt een overzicht en aanvullende informatie door het Federaal Wetenschapsbeleid van de Belgische bijdrage aan Columbus.

Industriële bijdrage

De eigenlijke ontwikkeling van Columbus werd hoofdzakelijk verwezenlijkt door het ESA-programma dat de Europese deelname inhoudt aan de ontwikkeling van het International Space Station (ISS), goed voor een bedrag van 3660 miljoen euro (volgens de huidige economische toestand) van 1996 tot 2009 en met een Belgische aandeel van 3%. Onder de Belgische deelnemers vinden we bedrijven als Logica, SABCA, SAS, Spacebel, TAS Antwerp, TAS ETCA, Trasys...

België heeft ook geïnvesteerd in de ontwikkeling van de laboratoria aan boord van Columbus (zie bovenstaand artikel). De Microgravity Facilities for Columbus zijn goed voor een investering van 264 miljoen van 1997 tot 2009. Hierin bedraagt het aandeel van België een niet onaanzienlijke 10%. Hier vinden we als Belgische deelnemers Lambda-x, Logica, OIP, SAS, Verhaert Space...

Tot slot werkt België mee aan de ontwikkeling van de experimenten en instrumenten die in deze laboratoria en platformen geïnstalleerd zijn of zullen worden in het kader van de verschillende onderdelen van het Europees programma voor bio- en natuurwetenschappen en toepassingen in de ruimte (in het Engels European Life and Physical Science and Applications in Space), kortweg ELIPS.

Voor ELIPS 1 bedraagt de investering 181,7 miljoen euro van 2002 tot 2006 (aandeel van België 22,4 miljoen euro) en voor ELIPS 2 164,5 miljoen euro van 2005 tot 2009 (aandeel van België 25,6 miljoen euro). Hier zijn de Belgische deelnemers IMEC, KUL, Lambda-X, PEDEO Techniek, SAS, ULB, Verhaert Space...

Wetenschappelijke bijdrage

Teams van verschillende Belgische instituten en van de meeste universiteiten werken mee aan de onderzoeksprogramma's in bio- en natuurwetenschappen in de ruimte. Momenteel zijn er maar liefst 37 van dergelijke teams actief.

Ze zijn afkomstig van de Katholieke Universiteit Leuven (8 teams), de Koninklijke Militaire School (1 team), het Studiecentrum voor Kernenergie (3), de Universiteit Antwerpen (1), de Université Catholique de Louvain (5), de Universiteit Gent (2, de Université Libre de Bruxelles (8), de Université de Liège (4), de Vrije Universiteit Brussel (3), de Université de Mons (1) en het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (1).

Deze teams werken in zeer uiteenlopende domeinen als biotechnologie, ontwikkelings- en celbiologie, geïntegreerde fysiologie, onderzoek op het skelet, neurowetenschappen, voorbereiding op de verkenning van andere planeten door mensen (levensvoorzieningen), structuur, interfaces en dynamiek van vloeistoffen en meerfasensystemen en nieuwe materialen en procédés.

In de financiering door ESA zoals hierboven beschreven is de ondersteuning aan wetenschappelijke activiteiten niet opgenomen. België staat dus in voor de salarissen en de werking van de onderzoekers die aan deze projecten werken via het Programma voor de Ontwikkeling van Wetenschappelijke Experimenten (in het Engels PROgramme for the Development of scientific Experiments, kortweg PRODEX).

Dit programma staat onder gemeenschappelijk beheer van ESA en het Federaal Wetenschapsbeleid. Als lidstaat van ESA neemt België er sinds juni 1988 aan deel.

België draagt voor de periode 78,5 miljoen euro aan PRODEX bij (economische toestand 2007) voor de periode 2006 tot 2009. Daarvan gaat momenteel 30% naar de ondersteuning van Belgische onderzoekers op de eerder genoemde gebieden.

Het Belgian User Support and Operation Centre (B.USOC), gevestigd in het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA) in de ruimtepool van Ukkel, maakt deel uit van het netwerk van Europese centra die in nauwe samenwerking met de betrokken wetenschappers instaan voor de correcte uitvoering van experimenten in de ruimte.

Het B.USOC is verantwoordelijk voor twee experimenten die nu al met Columbus zullen worden meegestuurd. Het instrumentenpakket SOLAR wordt geïnstalleerd op een extern platform om de zon te observeren en meer inzicht te krijgen op hoe onze ster de aarde beïnvloedt.

Het bevat twee instrumenten met een sterke Belgische inbreng: Solar Variability of Irradiance Monitoring (SOVIM), het resultaat van een samenwerking tussen het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) en een Zwitsers team en Solar Spectrum (SOLSPEC), dat samen ontwikkeld werd door het BIRA en een Frans team.

De Protein Crystallisation Diagnostics Facility (PCDF) is geïnstalleerd in het European Drawer Rack (EDR) van Columbus en dient voor de studie van de kristallisatie van eiwitten.

Een team van de VUB, één van de Ulg en twee teams van de ULB zijn nauw betrokken bij dit project, in samenwerking met Spaanse, Duitse en Amerikaanse teams.

Tot slot werden nog de Belgische bedrijven SAS en Verhaert Space nauw betrokken bij de ontwikkeling van de infrastructuur van het B.USOC en zij zullen nog een ondersteunende rol spelen in het kader van de activiteiten in Columbus.

Bron: Federaal Wetenschapsbeleid

Meer informatie

Pierre Coquay
Federaal wetenschapsbeleid
Wetenschapsstraat 8
1000 Brussel

02/238.35.86
pierre.coquay@belspo.be
www.belspo.be