ESA Euronews: De toekomst van de aarde

Bekijk de (Engelstalige) video hier. Een Nederlandstalige transcriptie bevindt zich onder de video.

Wat gaat er gebeuren in de komende 100, 500 of zelfs 1000 jaar? Dat het moeilijk is om die vraag zomaar te beantwoorden, weet ook Jean-Nöel Thépaut, hoofd van de Copernicus Climate Change Service. “Ik denk dat wetenschappers het moeilijk vinden om dat met zekerheid te stellen. Het enige wat we zeker weten is wat we nu zien gebeuren. En dat is dat de temperatuur op aarde oploopt, dat het zeeniveau stijgt en dat zee-ijs en de gletsjers krimpen.”

Andrew Shepherd, hoogleraar aardobservatie aan de Universiteit van Leeds, durft wel al wat meer vooruit te blikken. “Als we kijken naar wat we nu weten, dan kun je wel voorspellen dat het noordelijk halfrond er in de toekomst heel anders uit gaat zien. Het zee-ijs trekt zich al decennia lang terug. Dat is iets wat we zeker weten. Het ijs op Antarctica en Groenland zal er vanuit de ruimte hetzelfde uitzien – het zijn grote witte vlakten – maar ze zullen veel minder ijs bevatten. En dat ijs eindigt in het water, waardoor het zeeniveau zal gaan stijgen. De mens moet zich daaraan aan gaan passen.”  

Om hun statements te staven met feiten gebruiken Shepherd en Thépaut beiden data van Europese aardobservatiesatellieten. Deze zeer geavanceerde instrumenten meten alles, van vocht in de grond en de kleur van de oceaan tot golfpatronen en de dikte van het ijs op de poolkappen.

“De afgelopen tien jaar hebben we hele goede metingen van de polen kunnen maken dankzij de Cryosat-missie van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA”, illustreert Shepherd. “De mens dacht altijd dat het poolijs niet veranderde, maar zagen pas dat dat niet zo was toen we er met satellieten naar gingen kijken.”

Afspraak is afspraak
Hoe de toekomst van de aarde eruit gaat zien hangt voor een groot deel af van de beslissingen die genomen worden op bijeenkomsten als de COP21. Is het mogelijk om CO2-uitstoot vanuit de ruimte te volgen, om te zien of landen zich aan de gemaakte afspraken houden?

“Er wordt in de Europese Commissie al gesproken over een mogelijke nieuwe Sentinel-missie, die ons in staat moet stellen om de uitstoot van kooldioxide te meten”, weet Thépaut. “Met behulp van een satelliet zouden we inderdaad kunnen controleren of gemaakte belofte tijdens de COP nagekomen worden.”

De vloot van Sentinel-satellieten zijn de belangrijkste instrumenten binnen het Copernicus-aardobservatieprogramma van de Europese Commissie. Deze satellieten zijn werkpaarden die ontworpen zijn om een stabiele stroom betrouwbare data over alle aspecten van onze planeet te verzorgen. De nieuwste van deze satellieten, Sentinel-3, is onlangs klaar bevonden voor lancering en zal binnen een paar weken naar de ruimte vliegen.

Er zijn niet veel wetenschappers die al durven te speculeren over hoe de aarde er over een miljoen of meer jaar uit ziet, maar er zijn prognoses die al wel zo ver vooruit kijken. En wat die prognoses stellen is zorgwekkend. “Modellen waarmee gekeken wordt naar de toekomst van de ijskappen laten zien dat al het ijs op Groenland over een paar duizend jaar wel eens verdwenen zou kunnen zijn. En hetzelfde geldt voor het ijs op de Noordpool”, aldus Andrew Shepherd. “Planeet aarde zou er in dat geval compleet anders uit komen te zien.”

Optimistisch over de toekomst

De deelnemende landen aan de COP21-klimaattop zouden moeten komen tot een doelstelling om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Maar is het niet gek om te stellen dat we iets zo groot als een planeet kunnen sturen? De wetenschappers die Euronews sprak zijn optimistisch.

“Het gedrag van de mens heeft de laatste eeuw enorm veel impact gehad doordat we een enorme hoeveelheid kooldioxide in de atmosfeer los hebben gelaten”, aldus Thépaut. “Dat betekent dat we ook veel verschil moeten kunnen maken als we deze verandering terugdraaien.”

Ook Shepherd heeft vertrouwen in de technologie. “Technologie heeft in de twintigste eeuw een heleboel van onze problemen opgelost. Er is geen reden om te denken dat dit probleem niet ook opgelost kan worden. In de toekomst moeten we onze energie ergens anders vandaan halen, volgens mij is dat zeker. Momenteel word er al veel geïnvesteerd in pogingen om dit probleem op te lossen.”