Gaia gearriveerd op zijn bestemming

Gaia's reis begon op 19 december 2013, toen de sterrenkijker vlak voor het aanbreken van de ochtend op spectaculaire wijze gelanceerd werd vanaf ESA's ruimtehaven in het Frans-Guyaanse Kourou.

Een dag na de lancering ontbrandde Gaia zijn stuwraketten om koers naar zijn bestemming uit te zetten. Gisternacht zorgde de laatste van deze ontbrandingen ervoor dat Gaia in zijn 180 dagen durende baan om L2 arriveerde. De manoeuvre wordt volgende week afgerond met nog een laatste kleine correctie.

Complexe onderneming

'Een satelliet in een baan om L2 brengen is een complexe onderneming', weet David Milligan, operationeel manager van Gaia. 'Zo moesten we Gaia's stuwraketten precies op het juiste moment laten ontbranden, zodat de satelliet wel in de juiste richting geduwd werd, maar zonder dat de zon de delicate wetenschappelijke instrumenten aan boord kon schaden.'

'Na de prachtige lancering van vorige maand zijn we blij dat Gaia zijn bestemming nu heeft bereikt', aldus Gaia-projectmanager Giuseppe Sarri. 'We kijken uit naar het moment waarop we kunnen beginnen met het doen van onze metingen.'

Eén miljard sterren

Wanneer de instrumenten van het ruimtevaartuig volledig getest en gekalibreerd zijn -een procedure die al gestart is tijdens de vlucht richting L2 en die nog vier maanden in beslag neemt- is Gaia klaar om te beginnen aan zijn vijf jaar durende missie.

Tijdens die missie zal Gaia bijzonder nauwkeurige observaties van één miljard sterren maken. Daarbij worden niet alleen de posities en bewegingen van die sterren in kaart gebracht, maar ook hun temperaturen, de lichtkracht en de samenstelling.

De enorme sterrentelling die Gaia uitvoert zal resulteren in de meest accurate 3D-kaart die ooit gemaakt is van de Melkweg. De kaart stelt astronomen in kaart de oorsprong en evolutie van ons sterrenstelsel te bestuderen.

Om zijn doel te bereiken zal Gaia langzaam ronddraaien, waarbij hij zijn twee telescopen langs de lucht sleept. Het licht dat de twee telescopen opvangen wordt doorgestuurd naar één enkele camera – de grootste die ooit in de ruimte heeft gevlogen.  

'Het wachten waard'

Met zijn telescopen en camera zal Gaia in vijf jaar tijd één miljoen sterren gemiddeld 70 keer bekijken. Het uiteindelijke databestand zal groter zijn dan één miljoen gigabyte, ongeveer 200.000 dvd's aan gegevens.

Het verwerken en analyseren van deze kolossale schatkist aan data wordt een taak voor het Gaia Data Processing and Analysis Consortium, dat bestaat uit meer dan 400 personen die werkzaam zijn bij wetenschappelijke instituten in heel Europa.

'Onze Gaia-ontdekkingenmachine zal ons gedurende de missie flink bezig houden. De uiteindelijke resultaten zullen pas beschikbaar worden nadat we de vijf jaar aan gegevens hebben geanalyseerd', aldus Gaia-projectwetenschapper Timo Prusti. 'Maar Gaia geeft ons straks een kijkje in onze kosmische buurt en zijn geschiedenis. Dat is zeker het wachten waard.'