Naar Mars via Antarctica en Toulouse
Een bemande Marsvlucht zal nog wel enige tijd op zich laten wachten. Maar de wetenschap is nu al bezig struikelblokken uit de weg te ruimen om straks Marsreizen mogelijk te maken. ESA, NASA, de Franse ruimtevaartorganisatie CNES en twee Antarctische onderzoeksorganisaties gaan na welke neveneffecten bij langdurige ruimtereizen optreden.
De overtocht naar Mars neemt met de huidige ruimtevaarttechnieken zes maanden of langer in beslag. Daarom is het van het groot belang nu al onderzoek te verrichten naar lichamelijke en psychologische klachten die zich kunnen voordoen bij langdurige gewichtloosheid en het afgesloten zijn in een beperkte ruimte.
Concordia
Het zuidpoolstation Concordia, een nieuwe wetenschappelijke basis die gebouwd wordt door het Franse poolinstituut IPEV en het Italiaanse Antarctische programma PNRA, biedt gelegenheid om medisch, fysiologisch en psychologisch onderzoek uit te voeren. Hoewel onderzoeksvoorstellen die op deze gebieden kunnen worden ingediend niet direct te maken hebben met ruimtevaart, erkennen de ruimtevaartorganisaties het grote belang van Concordia vanwege zijn afgelegen lokatie en nagenoeg volledige geïsoleerdheid gedurende de poolnachten.
'Concordia is een van de meest afgelegen plaatsen op aarde en komt door haar geïsoleerdheid heel erg overeen met Mars,' zegt Oliver Angerer, onderzoeksleider bij ESA’s directoraat bemande ruimtevaart. 'Acht à negen maanden per jaar is de basis compleet van de buitenwereld afgesloten en moeten de bewoners volledig autonoom zijn.'
Tot 11 augustus dit jaar kunnen onderzoeksvoorstellen voor Concordia worden ingediend. Aan de hand daarvan wordt een onderzoeksprogramma samengesteld dat voorjaar 2006 van start zal gaan. Het programma zal gericht zijn op het verwerven van meer kennis over het aanpassingsvermogen van mensen in extreme omstandigheden en medische zorg op een afgelegen lokatie.
Internationaal onderzoek met langdurige bedrust
Bij een tweede oproep tot het indienen van onderzoeksvoorstellen werken ESA en CNES samen met de NASA. Het gaat daarbij om twee onderdelen van het Europese Programme for Life and Physical Sciences and Applications utilising the International Space Station (ELIPS).
Het zijn:
- Fysiologie van spieren en beenderen: de effecten die een verandering in belasting teweegbrengt bij spieren en beenmassa
- Algemene fysiologie: een beter begrip van de bloeddruk en de werking van hart en bloedvaten
Transatlantische samenwerking wordt hierbij verwelkomd en de NASA heeft een soortgelijke oproep gedaan aan Amerikaanse onderzoekers.
Omdat de mogelijkheden voor fysiologisch onderzoek in de ruimte zeer beperkt zijn, worden de effecten van langdurige gewichtloosheid nagebootst met 60-90 dagen durende bedrust. Deze techniek van anti-orthostatische bedrust (met het hoofd iets naar beneden liggend, onder een helling van het bed van -6°) wordt al sinds 1960 toegepast in Europa, de Verenigde Staten, Rusland en Japan. In Europa vindt zulk onderzoek plaats in de MEDES Space Clinic in het Franse Toulouse.
Tijdens de vorige onderzoekingen ging het voornamelijk om mannelijke astronauten en vrijwilligers. Daarom richt het geplande onderzoek voor 2004-2005 zich op 25 vrouwelijke vrijwilligers (onderzoeks- en controlegroep) en een mannelijke controlegroep van ongeveer zeven vrijwilligers. Gehoopt wordt dat op die manier verschillen en overeenkomsten tussen mannen en vrouwen wat betreft de belasting van spieren en beenderen aan het licht komen.
'Bij beide onderdelen gaat het om zowel verkenning als daadwerkelijke toepassing,' zegt onderzoeksleider Peter Jost. 'Niet alleen komen de resultaten het ESA Life Sciences Programme ten goede, we verwachten ook belangrijke spin-offs voor de medische wetenschap. Maar onze uiteindelijke doelstellingen zijn het vebeteren van de veiligheid en gezondheid tijdens langdurig verblijf aan boord van het internationaal ruimtestation en de voorbereidingen van een bemande missie naar Mars.'
NB
De sluitingsdatum voor onderzoeksvoorstellen is in beide gevallen 11 August 2003.
Contact:
Concordia-onderzoek
Dr Oliver Angerer
Human Exploration Science Coordinator
ISS Utilisation and Promotion Division
Directorate of Human Spaceflight
European Space Agency
Noordwijk
The Netherlands
Tel.: +31 (71) 565 3728
Email: concordia@esa.int
Bedrust-onderzoek
Dr Peter D. Jost
Life Sciences Medical Doctor
ISS Utilisation and Promotion Division
Directorate of Human Spaceflight
European Space Agency
Noordwijk
The Netherlands
Tel.: +31 (71) 565 6612
Email: bedrest@esa.int
