Van Europa naar Mars – en terug!
Al meer dan 15 jaar cirkelt Europa in een baan om Mars en over een jaar wordt de eerste rovermissie gelanceerd. De ambities reiken echter verder en de volgende stap wordt gezet: het terugsturen van een proefmonster afkomstig van de rode planeet.
Is er ooit leven geweest op Mars? Het reconstrueren van de geschiedenis van onze naburige planeet en het begrijpen van de uiteenlopende evolutie in vergelijking met die van de Aarde staan centraal in de verkenningsmissies van Mars.
ESA’s eerste reis in deze zoektocht begon 16 jaar geleden – op 2 juni 2003, met de lancering van Mars Express. De satelliet heeft tot nu toe bijna de gehele planeetoppervlakte in kaart gebracht en blijft een schat aan wetenschappelijke data produceren, waaronder bewijs van een natter verleden. Waar er water was, zou er leven kunnen zijn geweest.
In 2016 hebben ESA en Roscomos de 3,7 ton zware ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO) gelanceerd, vandaag de dag het zwaarst opererende ruimtetuig in een baan om Mars. Gespecialiseerd in gedetailleerdere analyse dan ooit tevoren van de planeetatmosfeer, meet de TGO de in de atmosfeer aanwezige spoorgassen om er achter te komen of deze een biologische of geologische oorsprong hebben. De sonde heeft ook een globale waterdistributiekaart van ijswater of gehydrateerde mineralen in het ondiepe onderoppervlak van Mars.
TGO is ook een belangrijke provider van data-relaisdiensten aan NASA’s Insight lander en Curiosity rover op het Marsoppervlak. Het zal het primaire communicatierelais zijn van de tweede ExoMars-missie, die bestaat uit een rover en platform voor oppervlaktewetenschap. Ze staat gepland voor lancering in juli 2020 en zal in maart 2021 op Mars landen. TGO bereidt zich nu voor op de nieuwe komst: volgende maand zal de satelliet zijn baan aanpassen om er zeker van te zijn dat hij in de juiste baan cirkelt om de binnenkomst, daling en landing van de lander te ondersteunen.
De rover, genaamd Rosalind Franklin, zal nadat hij het platform verlaten heeft en de omgeving bestudeerd, wetenschappelijk interessante plekken identificeren om ze te onderzoeken. Het zal proefmonsters op 2 meter diepte (afgeschermd van de intense straling waaraan het oppervlak blootgesteld is) opgraven voor analyse in het eigen zeer geavanceerde laboratorium om zo te zoeken naar bewijs van leven.
NASA’s 2020 Mars-rover zal ook begin 2021 arriveren om de delta van een oude rivier te verkennen. Naast de eigen wetenschappelijke doelen, zal deze ook grondmonsters verzamelen en opslaan in penvormige houders, klaar voor een toekomstige terugkeer naar de Aarde – de volgende logische stap in de robotische verkenning van Mars.
Het Mars Sample Return-concept omvat drie verschillende missies en een internationale samenwerking; Europa is een belangrijke partner en NASA’s 2020 rover is slechts de eerste stap. ESA bestudeert concepten voor een kleine en behendige ‘fetch’-rover om de opgeslagen proefmonsters op te halen en deze te vervoeren naar een voetbalvormige houder om daar vanaf een NASA geleid landingsplatform met een Mars-opstijgvoertuig gelanceerd te worden. De derde, door ESA geleide missie zal een ruimtetuig zijn dat vanaf de Aarde naar een baan om Mars zal vliegen, daar de houder zal lokaliseren, vangen en veilig terugbrengen naar de Aarde.
De satelliet die terugkeert naar de Aarde zal gebruikmaken van de technologische erfenis van ESA’s meest recent gelanceerde wetenschappelijke missie, BepiColombo: allebei maken gebruik van elektrische stuwkracht en getrapte afneembare modules. Om de houder met proefmonsters te vangen, zal de terugkeersatelliet ook gebruik maken van technologie ontwikkeld voor de Europese Automated Transfer Vehicles, ruimtecargo's die vracht, brand- en zuurstof naar het internationaal ruimtestation ISS brachten.
Net als de terugkeer van maanstenen naar de Aarde, zal het terugbrengen van proefmonsters van Mars een mijlpaal zijn voor de ruimteverkenning. Tijdens deze eerste Mars Sample Return missie zal circa 500 gram materiaal worden verzameld van diverse plekken. Na terugkeer op Aarde zullen de monsters worden gecureerd in speciale faciliteiten om de naleving van planetaire beschermingsvereisten te verzekeren. Het terugbrengen van monsters naar de Aarde zal studies ondersteunen die niet mogelijk zijn in de kleine rover-laboratoria – hoe geavanceerd ook – én zal toekomstige ontdekkingen mogelijk maken naarmate de analysetechnieken verder verbeteren.
Verder vooruitkijkend zal het milieu van Mars beter begrepen moeten worden alvorens de mens een bezoek brengt aan de rode planeet. Teruggekeerde proefmonsters zijn niet alleen van wetenschappelijke waarde, maar zouden ook helpen bij het beoordelen van de risico's verbonden aan het stof in de bodem. Dat is relevant voor de menselijke gezondheid en voor het gebruik van technische apparatuur in een stoffige omgeving. De proefmonsters zouden ook aanwijzingen kunnen over hoe grondstoffen aanwezig op Mars gebruikt kunnen worden; een essentieel aspect voor het creëren van de zelfvoorzienende omgeving die nodig is voor een langdurig verblijf op Mars.
Access the video
Europa neemt ook deel aan JAXA’s 'Martian Moons Exploration'. Die missie zal de twee manen van Mars onderzoeken en een proefmonster van Phobos terug zal brengen naar de Aarde om de oorsprong van de planeetmanen beter te begrijpen.
“Terwijl we doorgaan met het maximaliseren van de wetenschappelijke return van onze twee Mars-satellieten, bereiden wij ons ook voor op een veilige landing en verkenningstocht over het planeetoppervlak,” zegt David Parker, ESA’s Directeur van Menselijke en Robotische Verkenning.
“Om onze toekomst met betrekking tot de verkenning van Mars te verzekeren, vooruitkijkend naar menselijke verkenning van de rode planeet, zijn we bezig met het plannen van de volgende logistieke stappen – het terugbrengen van een proefmonster met behulp van een robotische missie als de eerste rondreis naar het Marsoppervlak. NASA’s 2020 rovermissie zal binnenkort gereed zijn als de eerste stap van deze uitdagende missie. Nu willen wij ze afmaken.”
ESA heeft haar expertise getoond in het bestuderen van Mars vanaf de Marsbaan. Nu proberen we een veilige landing te garanderen, over het oppervlak te rijden en ondergronds te boren om te zoeken naar bewijs van leven. Onze satellieten zijn al ter plekke om te voorzien in data-relaisdiensten voor oppervlaktemissies. De volgende logische stap is om proefmonsters naar de Aarde te brengen en zo te zorgen voor toegang tot Mars voor wetenschappers over de hele wereld en betere voorbereiding op toekomstige menselijke verkenning van de rode planeet. Deze week belichten we ESA’s bijdrage aan de verkenning van Mars, nu de lanceerdatum van onze tweede ExoMars-missie nadert en we plannen maken voor na de terugkeer van de Mars Sample Return missie. (Neem deel aan de online discussie met de hashtag #ExploreFarther)
Voor meer informatie, gelieve contact op te nemen met:
ESA Newsroom and Media Relations
Tel. +3906941801
E-mail: media@esa.int
