Η Αθήνα υποδέχτηκε τους νέους επιστήμονες του διαστήματος
Η σειρά προηγμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων κατάρτισης της ESA φέρνει κάθε χρόνο κοντά παγκοσμίου φήμης εμπειρογνώμονες στον τομέα της τηλεπισκόπησης και μεταπτυχιακούς φοιτητές με στόχο να εξασφαλιστεί πως οι αυριανοί επιστήμονες θα είναι σε θέση να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα δεδομένα παρατήρησης της Γης για την επιστημονική έρευνα και τις εφαρμογές της.
Φέτος το 4ο Προηγμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Κατάρτισης για την Παρακολούθηση του Χερσαίου περιβάλλοντος με τη χρήση δεδομένων τηλεπισκόπησης (4th Advanced Land Remote Sensing Course) έλαβε χώρα στην Αθήνα, Ελλάδα.
"Ο λόγος που επιλέχθηκε η Αθήνα ως ο τόπος διεξαγωγής του εκπαιδευτικού προγράμματος έχει μια μακρά ιστορία" αναφέρει ο Yves-Louis Desnos επικεφαλής της Έρευνας και Ανάπτυξης στην ESA.
"Εδώ και 10 χρόνια συνεργαζόμαστε με την Ελληνική ερευνητική κοινότητα, αρχικά προετοιμάζοντας την Ελλάδα για να γίνει μέλος στην ESA και έπειτα διοργανώνοντας μια σειρά από ερευνητικά συνέδρια στην χώρα. Φυσικά γνωρίζουμε πολλούς Έλληνες επιστήμονες υψηλά καταρτισμένους στον τομέα τους καθώς και κάποια καλά Πανεπιστήμια στην Αθήνα".
Περισσότεροι από 70 μεταπτυχιακοί, διδακτορικοί και μετά-διδακτορικοί φοιτητές από 31 χώρες συγκεντρώθηκαν από την 1η έως την 5η Ιουλίου 2013 στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο στην Αθήνα για να παραστούν στο εβδομαδιαίο προηγμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα κατάρτισης αφιερωμένο στην εκμετάλλευση των δεδομένων Παρατήρησης της Γης της ESA μέσω τηλεπισκόπησης για εφαρμογές χερσαίου περιβάλλοντος, όπως η δασοκομία, οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες και η διαθεσιμότητα των υδάτινων πόρων.
Το σεμινάριο που οργανώθηκε στα πλαίσια του προγράμματος Επιστημονικής Εκμετάλλευσης των Επιχειρησιακών Αποστολών (Scientific Exploitation of Operational Missions - SEOM) της ESA, εισήγαγε τους φοιτητές σε εφαρμογές της τηλεπισκόπησης, και παρουσίασε τη χρήση ειδικών εργαλείων λογισμικού για την επιστημονική αξιοποίηση δεδομένων γεωσκόπησης των επιχειρησιακών αποστολών της ESA καθώς και τρίτων.
Ανάμεσα στους διδάσκοντες ήταν μεταξύ άλλων και διακεκριμένοι Έλληνες επιστήμονες που εξειδικεύονται στην Παρατήρηση της Γης μέσω δορυφορικών δεδομένων.
Ο καθηγητής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Δρ Ισαάκ Παρχαρίδης με ειδίκευση στην Παρατήρηση της Γης μέσω δεδομένων ραντάρ, ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Δρ Κώστας Καρτάλης με ειδίκευση στην Παρατήρηση της Γης μέσω θερμικών δεδομένων, ο Διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης - Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών - Δρ Χαράλαμπος Κοντοές, ο Δρ Κώστας Παπαθανασίου από το Γερμανικό Κέντρο Αεροδιαστημικής καθώς και ο Δρ Μιχάλης Φουμέλης ερευνητής στο ESRIN της ESA.
Ο καθηγητής Ισαάκ Παρχαρίδης τοπικός διοργανωτής του εκπαιδευτικού προγράμματος, δήλωσε "Αρχικά θα ήθελα να ευχαριστήσω την ESA που επέλεξε το Πανεπιστήμιο μας για την οργάνωση του προγράμματος κατάρτισης. Μέσω των σεμιναρίων αυτού του τύπου δίνεται η δυνατότητα σε νέους επιστήμονες να έρθουν σε επαφή με τα προηγμένα επιστημονικά θέματα γεωσκόπησης και να συζητήσουν με συναδέλφους τους από διαφορετικά ιδρύματα της Ευρώπης. Από ένα παρόμοιο σεμινάριο, με τίτλο "από την οπτική στο ραντάρ", που πραγματοποιήθηκε στο ESRIN την δεκαετία του ‘90 ξεκίνησε και το δικό μου επιστημονικό ταξίδι με τα δεδομένα SAR και τη συμβολομετρία".
Στο σεμινάριο δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στις θεωρητικές έννοιες των ραντάρ, οπτικών και θερμικών αισθητήρων. Προσμετρώντας το διαφορετικό μαθησιακό υπόβαθρο των φοιτητών στα θέματα της τηλεπισκόπησης, παρουσιάστηκαν οι βασικές αρχές του μαθήματος σε παράλληλες συνεδρίες καλύπτοντας τόσο τα βασικά σημεία όσο και τις προηγμένες έννοιες σε κάθε τομέα.
Εφαρμογές Παρατήρησης της Γης για το χερσαίο περιβάλλον στην Ελλάδα
Οι κύριες εφαρμογές της τηλεπισκόπησης του χερσαίου περιβάλλοντος προσεγγίστηκαν με διαλέξεις, συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών ταξινόμησης κάλυψης της γης και χρήσης της γης, της χαρτογράφησης των δασών και των καλλιεργειών, την ανίχνευση φωτιάς και παρακολούθησης της ξηρασίας.
"Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά παραδείγματα εφαρμογών δορυφορικών δεδομένων Παρατήρησης της Γης" αναφέρει ο Δρ. Κώστας Καρτάλης.
"Μια ενότητα είναι η πρόγνωση ακραίων καιρικών φαινομένων που πλήττουν κατά καιρούς τη χώρα μας. Με τη δορυφορική μετεωρολογία μπορεί να γίνει καλύτερη πρόγνωση, να εντοπιστεί το σημείο στο οποίο θα προκύψει το ακραίο καιρικό φαινόμενο, να κατανοηθεί η εξέλιξή του και να δούμε προς τα που κινείται ενώ παράλληλα να ενημερωθεί και το κοινό"
"Δύο άλλα παραδείγματα είναι η θερμική συμπεριφορά των πόλεων και η αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Με την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών ασχολούνται αρκετοί φορείς στην Ελλάδα. Παρότι η πρόγνωση μιας πυρκαγιάς δεν είναι εφικτή, μπορεί ωστόσο να υπολογιστεί η πιθανότητα εκδήλωσης μιας δασικής πυρκαγιάς. Ένας παράγοντας που καθορίζει την πιθανότητα αυτή είναι πόση καύσιμη ύλη υπάρχει μέσα στα δάση. Μέσα από μια δορυφορική εικόνα ένας έμπειρος επιστήμονας μπορεί να υπολογίσει την καύσιμη ύλη, δηλαδή την ποσότητα της βιομάζας που μπορεί να προκαλέσει - εάν συντρέχουν και άλλες συνθήκες - μια δασική πυρκαγιά και να δοθεί ο δείκτης επικινδυνότητας. Αυτή είναι μια εφαρμογή που γίνεται στην χώρα μας ίσως όχι σε τόσο μεγάλο ρυθμό όσο θα έπρεπε αλλά σίγουρα με καλύτερα αποτελέσματα από ότι στο παρελθόν".
Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου καλύφθηκαν επίσης προηγμένες τεχνικές όπως η συμβολομετρία SAR, που χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση πολύ μικρής ηφαιστειακής ή τεκτονικής κίνησης της γης, και η πολωσιμετρία SAR, που χρησιμοποιείται για να προσθέσει πολλαπλής πόλωσης "χρώμα" σε εικόνες ραντάρ για την ενίσχυση της χαρτογράφησης της κάλυψη της γης.
"Η νέα γενιά των επιστημόνων δείχνει έντονο ενδιαφέρον και είναι καλά ενημερωμένοι σχετικά με τους νέους τρόπους τηλεπισκόπησης μέσω SAR που ξεκίνησε από την επερχόμενη γενιά των ευρωπαϊκών και διεθνών αποστολών SAR" είπε ο Δρ Κώστας Παπαθανασίου.
"Οι περιβαλλοντικές εφαρμογές και οι εφαρμογές χαρτογράφησης αντανακλούν τις περισσότερες από τις ερωτήσεις και το ενδιαφέρον που έδειξαν οι σπουδαστές. Το επίπεδο των φοιτητών βελτιώνεται από χρόνο σε χρόνο".
