Ηλιακές παραστάσεις από τη Γη και το Διάστημα
Ενώ οι επίγειοι παρατηρητές βίωσαν χθες την εκπληκτική θέα της ολικής ηλιακής έκλειψης, οι αστροναύτες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και οι δορυφόροι μας που παρακολουθούσαν τον Ήλιο, απόλαυσαν μοναδικές εικόνες από αυτό το εντυπωσιακό θέαμα από το διάστημα.
Χάρη σε μια ιδιομορφία του κόσμου μας, η μέση απόσταση της Σελήνης από τη Γη είναι η σωστή για να εμφανιστεί η Σελήνη στον ουρανό με το ίδιο μέγεθος συγκριτικά με τον σημαντικά μεγαλύτερο Ήλιο: η διάμετρος του Ήλιου είναι 400 φορές μεγαλύτερη από τη Σελήνη, αλλά είναι επίσης 400 φορές πιο μακριά από τη Γη.
Όταν τα δύο αστέρια ευθυγραμμίζονται, με τρόπο τέτοιο ώστε η Σελήνη να βρίσκεται ακριβώς μεταξύ της Γης και του Ήλιου, η Σελήνη φαίνεται να καλύπτει πλήρως τον Ήλιο μας, αποκλείοντας προσωρινά το φως του και δημιουργώντας μια ολική ηλιακή έκλειψη για εκείνους που βρίσκονται κατά μήκος του στενού μονοπατιού που σχηματίζεται από τη σκιά της Σελήνης.
Χθες, 21 Αυγούστου, οι παρατηρητές που βρίσκονταν κατά μήκος ενός διαδρόμου μήκους 115 χλμ. που εκτείνεται από το Όρεγκον έως τη Νότια Καρολίνα στις ΗΠΑ, βρέθηκαν εντός αυτού του διαδρόμου ολότητας. Η σκιά της έκλειψης χρειάστηκε περίπου 1,5 ώρα για να διασχίσει την ήπειρο, με το αποκορύφωμα της ολικής έκλειψης να διαρκεί περίπου 2 λεπτά και 40 δευτερόλεπτα.
Μια ομάδα αστρονόμων από την ESA απεικόνισε την έκλειψη από τις ΗΠΑ και κατέγραψε φαινόμενα όπως σταγονίδια φωτός που λάμπουν μέσα από κενά στο σεληνιακό έδαφος, και το λαμπερό εφέ “διαμαντένιο δαχτυλίδι” το οποίο εμφανίζεται όταν γλιστράει η τελευταία και η πρώτη λάμψη του ηλιακού φωτός αμέσως πριν και μετά την ολική έκλειψη.
Επίσης, απεικόνισαν την εκτεταμένη ατμόσφαιρα του Ήλιου, την κορώνα, η οποία είναι ορατή με γυμνό μάτι μόνο κατά τη διάρκεια της ολικής έκλειψης, όταν το υπόλοιπο φως του Ήλιου είναι αποκλεισμένο.
Οι αστρονόμοι στο διαστημικό σταθμό Κουρού της ESA, στη Γαλλική Γουιάνα, απόλαυσαν μια μερική έκλειψη μετά την ολοκλήρωση της ολικής έκλειψης στη Βόρεια Αμερική. Στη βορειοανατολική ακτή της Νότιας Αμερικής, ήταν ένα από τα τελευταία μέρη για να παρατηρήσει κάποιος την έκλειψη πριν τελειώσει σε όλο τον κόσμο.
Επίσης, τυχεροί παρατηρητές στα δυτικότερα μέρη της Ευρώπης κατάφεραν να αποτυπώσουν μερικές στιγμές της μερικής έκλειψης κατά το ηλιοβασίλεμα, συμπεριλαμβανομένων των αστρονόμων που παρατηρούν από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αστρονομίας Διαστήματος (European Space Astronomy Centre) της ESA κοντά στη Μαδρίτη, στην Ισπανία.
Εν τω μεταξύ, αστροναύτες του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, συμπεριλαμβανομένου του Paolo Nespoli, παρακολούθησαν μερικές εκλείψεις και την ασαφή σκιά της Σελήνης στην επιφάνεια του πλανήτη μας, από τη μοναδική πλεονεκτική θέση του περίπου 40 χλμ. πάνω από τη Γη. Ο διαστημικός σταθμός διέσχισε το μονοπάτι της ολικής έκλειψης τρεις φορές κατά τη διάρκεια των 90 λεπτών της τροχιάς του γύρω από τη Γη.
Access the video
Επιπλέον, ο δορυφόρος Proba-2 της ESA, ο οποίος περιστρέφεται 14,5 φορές την ημέρα γύρω από τη Γη ακολουθώντας πολική τροχιά σε ύψος 800 χιλιομέτρων, προβλεπόταν να περάσει τέσσερις φορές από την οπτική πεδίο της Σελήνης και να καταγράψει τρεις μερικές εκλείψεις.
Αρκετά μακρύτερα, περίπου 1,5 εκατομμύριο χιλιόμετρα από τη Γη προς τον Ήλιο, το Ηλιακό και Ηλιοσφαιρικό Παρατηρητήριο (Solar and Heliospheric Observatory) SOHO της ESA/NASA, κατέγραψε εικόνες της δραστηριότητας του Ήλιου και της εκτεταμένης ηλιακής του αδράνειας.
Για τον SOHO, οι εκλείψεις είναι συνηθισμένο φαινόμενο: εμποδίζει μόνιμα το φως από τον δίσκο του Ήλιου, προκειμένου να γίνονται ορατές οι λεπτομέρειες στην κορώνα και τα χαρακτηριστικά της εκτεταμένης ατμόσφαιρας του Ήλιου.
Αυτές οι διαστημικές εικόνες παρέχουν ένα χρήσιμο πλαίσιο για τους επίγειους αστρονόμους, προσφέροντας πολλές καταγραφές για την κορώνα και τη δραστηριότητα του Ήλιου κατά τη στιγμή της έκλειψης, και μάλιστα σε μια σειρά από διαφορετικά μήκη κύματος. Αυτό βοηθά στη σύνδεση των χαρακτηριστικών που παρατηρούνται σε ένα εύρος κλίμακας, δίνοντας μια πολύ καλή εσωτερική αποτύπωση για τη δυναμική δραστηριότητα του Ήλιου.
Περισσότερες πληροφορίες και εικόνες από τις διάφορες εκστρατείες παρακολούθησης διατίθενται στους παρακάτω συνδέσμους:
Επίγεια ομάδα παρατήρησης της ESA στο Casper, Wyoming
Δορυφορικές εικόνες ESA Proba-2
Περισσότερα για τις παρατηρήσεις από τον διεθνή διαστημικό σταθμό ISS