Τα σημάδια του Άρη

Το Mars Express της ESA έχει πετάξει σε πολλές περιπτώσεις πάνω από την περιοχή του Άρη, αλλά αυτό το νέο μωσαϊκό οκτώ εικόνων αποκαλύπτει το Hebes Chasma σε πληρέστερη και μεγαλύτερη λεπτομέρεια από ποτέ (κάντε κλικ στην εικόνα για να δείτε το πλήρες μωσαϊκό).

Το Hebes Chasma περικλείεται, σχεδόν 8 χιλιόμετρα βαθιά και εκτείνεται στο ευρύτερο σημείο του 315 χιλιόμετρα από την ανατολής ως τη δύση και 125 χλμ. από βορρά προς νότο. Βρίσκεται περίπου 300 χλμ. βόρεια του τεράστιου συγκροτήματος φαραγγιών Valles Marineris.

Η προέλευση του Hebes Chasma και των γειτονικών φαραγγιών σχετίζεται με τη γειτονική ηφαιστειακή περιοχή Tharsis, το μέρος όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο ηφαίστειο στο Ηλιακό Σύστημα, το Olympus Mons.

Καθώς η διόγκωση του Tharsis είχε διασταλεί με μάγμα κατά τα πρώτα δισεκατομμύρια χρόνια ζωής του πλανήτη, η ευρύτερη κρούστα που το περιέβαλε ήταν τεντωμένη, με αποτέλεσμα τελικά να διαρρηχθεί και να καταρρεύσει σε γιγαντιαίες λακκούβες, συμπεριλαμβανομένου του Hebes Chasma. Τα περίπλοκα τεκτονικά μοτίβα μπορεί να τα δει κανείς σε όλο το μήκος της βαθιάς λακκούβας - γίνονται ιδιαιτέρως εμφανή με το κύριο χρώμα της εικόνας και στις 3D εικόνες.

Στο κέντρο του Hebes Chasma, υπάρχει μια επίπεδη κορυφή «mesa» που υψώνεται σε επίπεδο παρόμοιο με εκείνο των γύρω πεδιάδων. Παρουσιάζεται από διαφορετικές οπτικές γωνίες στις δύο εικόνες προοπτικών παρακάτω.

Δεν υπάρχει άλλο φαράγγι στον Άρη με παρόμοιο χαρακτηριστικό και έτσι η προέλευσή του δεν είναι απολύτως σαφής. Τα στρώματα του περιλαμβάνουν ηφαιστειακά υλικά - όπως ακριβώς και οι κύριοι τοίχοι του φαραγγιού - αλλά και αποθέσεις σκόνης από ριπές του ανέμου και καθιζήματα της λίμνης, που καθορίστηκαν με την πάροδο του χρόνου.

Ένα κομμάτι με σχήμα πετάλου έχει βγει από τη μία πλευρά της mesa, όπως φαίνεται παρακάτω, όπου το υλικό έχει κατρακυλήσει κάτω στο δάπεδο της κοιλάδας παρακάτω.

Μια κατολίσθηση μπορεί επίσης να είναι υπεύθυνη για τη σκοτεινή κηλίδα σε αυτή την εικόνα, η οποία φαίνεται σαν μικρή λίμνη από μελάνι που χύθηκε πάνω στα συντρίμμια. Το πιο πιθανό είναι να πρόκειται για αραιή σκόνη που έχει ολισθήσει κάτω από τα τείχη, ίσως βοηθούμενη κατά την κίνησή της κατά μήκος, στα σημεία όπου το λιώσιμο των πάγων ή τα υπόγεια ύδατα είχαν αποδυναμώσει τις πέτρες δημιουργώντας ένα χαρακτηριστικό που μοιάζει με αυλάκι ροής. Ένα παρόμοιο χαρακτηριστικό είναι ορατό στο αντίθετο άκρο του αναχώματος, όπως φαίνεται στην έγχρωμη εικόνα.

Άλλες εναποθέσεις κατολισθήσεων μπορούν να παρατηρηθούν σε όλο το πάτωμα του Hebes Chasma, πολλές προέρχονται από τους κύριους τοίχους του φαραγγιού. Πολυάριθμα αυλάκια είναι χαραγμένα και στους δύο τοίχους του φαραγγιού και τη mesa, γεγονός που υποδηλώνει πως το υλικό είναι αδύναμο και διαβρώνεται εύκολα.

Στη δεύτερη προοπτική όψη ανωτέρω, μια λεπτή λωρίδα πιο σκοτεινού υλικού παρατηρείται ανάμεσα σε δύο στρώματα από ελαφρύ υλικό. Μια ιδέα είναι ότι το υλικό ανατινάχθηκε ή γλίστρησε από την κορυφή του λόφου και συγκεντρώθηκε στις πλαγιές κάτω. Σκοτεινό υλικό φαίνεται επίσης γύρω από τη βάση του οροπεδίου, που είτε διαβρώθηκε από τα νεότερα στρώματα ιζημάτων που βρίσκονται ψηλά στην mesa, ή είχε εναποτεθεί χωριστά από τον αέρα ή το νερό.

Άλλα στρώματα που αποκαλύφθηκαν στις πλευρές της mesa μπορεί επίσης να έχουν εναποτεθεί εκεί από το νερό. Δεδομένα και από το Mars Express και το Mars Reconnaissance Orbiter της NASA αποκαλύπτουν ότι ορισμένα τμήματα του Hebes Chasma δένονται με μέταλλα που μπορούν να σχηματιστούν μόνο με την παρουσία νερού, γεγονός που υποδηλώνει ότι κάποια στιγμή στην ιστορία του κόκκινου πλανήτη το φαράγγι μπορεί να ήταν γεμάτο με μια λίμνη.

Ωστόσο, όπως προκύπτει από τα χαοτικά συντρίμμια που γεμίζουν το πάτωμα του φαραγγιού ότι οι τεράστιες κατολισθήσεις έχουν επίσης διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση και τη διεύρυνση αυτής της βαθιάς ουλής από την απαρχή της δημιουργίας της.