Το μέλλον του αστερισμού Ωρίωνα

Τα αστέρια δεν είναι ακίνητα στον ουρανό: οι θέσεις τους αλλάζουν συνεχώς καθώς κινούνται μέσα από τον Γαλαξία μας. Αυτές οι κινήσεις, που είναι πολύ αργές για να μπορέσουμε να τις παρατηρήσουμε με γυμνό μάτι κατά τη διάρκεια μιας ανθρώπινης ζωής, μπορούν να αποτυπωθούν μέσα από παρατηρήσεις υψηλής ακρίβειας όπως αυτές που διεξήγαγε ο διαστημικός σταθμός παρατήρησης Gaia της ESA.

Μετρώντας τις τρέχουσες κινήσεις τους, μπορούμε να αναπαραστήσουμε τις παλιές τροχιές των αστεριών μέσω του Γαλαξία μας για να μελετήσουμε την προέλευση του Γαλαξία μας, και ακόμη να υπολογίσουμε τα πιθανά μονοπάτια που θα ακολουθήσουν τα αστέρια εκατομμύρια χρόνια στο μέλλον.

Το βίντεο αυτό μας παρέχει μια ματιά στα επόμενα 450.000 χρόνια, δείχνοντας την αναμενόμενη εξέλιξη ενός γνωστού τμήματος του ουρανού, που χαρακτηρίζει τον αστερισμό του Ωρίωνα (του Κυνηγού, σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία).

Το τμήμα του ουρανού που απεικονίζεται στο βίντεο έχει μέγεθος 40 x 20^ο – για σύγκριση, η διάμετρος της Σελήνης στον ουρανό είναι περίπου μισός βαθμός.

Μέσα από μια μυριάδα αστεριών που μετακινούνται, το σχήμα του Ωρίωνα, όπως καθορίζεται από τα φωτεινότερα αστέρια του, αναδιατάσσεται αργά σε ένα νέο μοτίβο με την πάροδο του χρόνου, αποκαλύπτοντας πως οι αστερισμοί είναι εφήμεροι.

Στο κέντρο της εικόνας και προς το πάνω μέρος του καρέ, στην αρχή του βίντεο, είναι ορατός ο κόκκινος υπεργίγας αστέρας Betelgeuse (απεικονίζεται με κίτρινο-πορτοκαλί απόχρωση). Με βάση την τρέχουσα κίνηση του, το αστέρι θα κινηθεί εκτός αυτού του οπτικού πεδίου σε περίπου 100.000 χρόνια. Το Σύμπαν έχει μια πολύ πιο σκληρή μοίρα για το Betelgeuse, το οποίο αναμένεται να εκραγεί ως ένας υπερκαινοφανής αστέρας (supernova) μέσα στο επόμενο εκατομμύριο ετών.

Τα περισσότερα από τα αστέρια που εμφανίζονται σε αυτή την προβολή θα έχουν εκραγεί ως υπερκαινοφανείς αστέρες πριν από το τέλος του βίντεο, ενώ άλλα μπορεί να εξελίσσονται προς το σκοπό αυτό, όπως ο μπλε υπεργίγαντας Rigel του Orion, ο οποίος είναι ορατός ως το φωτεινό αστέρι στο κάτω αριστερά μέρος της εικόνας, ή ο κόκκινος υπεργίγαντας Aldebaran, ο οποίος είναι μέρος του αστερισμού του Ταύρου (Taurus), τον οποίο μπορούμε να δούμε καθώς διασχίζει το κάτω μέρος του πλαισίου από δεξιά προς τα αριστερά.

Πολλά νέα αστέρια θα έχουν επίσης γεννηθεί από το μοριακό σύννεφο του Ωρίωνα, το οποίο αποτελείται από ένα μείγμα αερίου και σκόνης που δεν μπορεί να απεικονίσει άμεσα η Gaia – αφού παρουσιάζεται ως σκοτεινά τμήματα στο φόντο των αστεριών - αλλά λάμπει φωτεινά στα μήκη κύματος της υπέρυθρης ακτινοβολίας. Η γέννηση και η κατάρρευση των αστεριών δεν εμφανίζονται στο βίντεο.

Η συστάδα Hyades, μια ομάδα αστεριών που συνδέονται με φυσικό τρόπο μαζί και αποτελούν μέρος του αστερισμού του Ταύρου, μετακινείται αργά από την κάτω δεξιά γωνία προς τα επάνω αριστερά.

Το νέο αυτό βίντεο βασίζεται σε δεδομένα από τη Αστρομετρική Λύση Tycho-Gaia, μια πηγή δεδομένων που αναφέρει τις αποστάσεις και τις κινήσεις για δύο εκατομμύρια αστέρια που είναι κοινά μεταξύ της πρώτης παραγωγής δεδομένων της Gaia και του καταλόγου Tycho-2 από την αποστολή Hipparcos. Στα δεδομένα αυτά συμπληρώθηκαν πρόσθετες πληροφορίες από παρατηρήσεις εδάφους, καθώς και στοιχεία από τον κατάλογο Hipparcos για τα πιο λαμπερά αστέρια στο βίντεο.

Το βίντεο αυτό παρέχει μια μεγεθυμένη προβολή σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του ουρανού. Η εξέλιξη των δύο εκατομμυρίων αστρικών θέσεων σε ολόκληρο τον ουρανό παρουσιάζεται εδώ.