Co może nam pokazać Schiaparelli

16 października Schiaparelli oddzieli się od statku-matki, sondy Trace Gas Orbiter, na 6 milionów kilometrów przed osiągnięciem celu, w atmosferę marsjańską wejdzie zaś trzy dni później o godzinie 16:42 CEST

Lądowanie potrwa mniej niż 6 minut. Do ochrony przed temperaturą i uderzeniem wykorzystana zostanie kombinacja osłony termicznej, spadochronu, systemu napędowego oraz zgniatalnej struktury spowalniającej.

Schiaparelli to przede wszystkim demonstrator testujący technologie wejścia w atmosferę oraz samego lądowania dla przyszłych misji i dlatego zaprojektowano go tak, aby działał jedynie przez kilka dni.

Mały zestaw przyrządów naukowych będzie wykonywał pomiary atmosfery, na lądowniku nie ma jednak takiej naukowej kamery, jakie znajdują na innych lądownikach czy łazikach – w tym planowanym na 2020 roku łaziku ExoMars.

Lądownik będzie jednak wyposażony w małą, ważącą 0,6 kilograma kamerę techniczną, która wcześniej była zapasowym egzemplarzem kamery monitoringu (Visual Monitoring Camera) misji Herschel/Planck i wykonywała zdjęcia obu sond, gdy rozdzieliły się po wspólnym starcie.

Tym razem rolą kamery jest wykonanie 15 czarno-białych obrazów, które zostaną użyte do rekonstrukcji toru i ruchu lądownika podczas lądowania. Dadzą one również dodatkowy wgląd w ostateczne miejsce lądowania.

Szerokie na 60º pole widzenia ukaże rozległy widok terenu poniżej, co zmaksymalizuje szanse dostrzeżenia kształtów terenu. Pomoże to zlokalizować miejsce przyziemienia, jak i pokaże zorientowanie w przestrzeni i pozycję Schiaparelliego podczas lądowania.

Kamera rozpocznie pracę minutę po odrzuceniu przedniej osłony termicznej, na wysokości około trzech kilometrów nad powierzchnią. Fotografowany obszar będzie miał około 17 kilometrów kwadratowych.

Zdjęcia będą wykonywane co 1,5 sekundy, aż do wysokości około 1,5 kilometra nad powierzchnią. Ostatnie zdjęcia obejmą powierzchnię ok. 4,6 kilometra kwadratowego.

Następnie na wysokości około 1,2 kilometra spadochron oraz tylna osłona zostaną odrzucone i odpalony zostanie system silniczków hamujących. Zakończy on pracę 2 metry nad powierzchnią Marsa, zaś zgniatalna struktura spowalniająca zaabsorbuje siłę uderzenia.

Schiaparelli celuje w centrum elipsy lądowania o wymiarach 100 km na 15 kilometrów, na relatywnie płaskim terenie Meridiani Planum, znajdującym się blisko równika, na południowej półkuli Marsa. Region ten był już wielokrotnie obserwowany z orbity, zarówno przez sondę ESA Mars Express, jak i należący do NASA Mars Reconnaissance Orbiter.

Aby móc zaplanować analizę zdjęć, które powstaną podczas lądowania Schiaparelliego, wykonano tysiące symulacji warunków atmosferycznych oraz toru opadania lądownika na powierzchnię. W jednej symulacji, gdzie sonda trafiła w centrum elipsy lądowania, obrazy Meridiani Planum z okrążających Marsa orbiterów NASA zostały wykorzystane tak, jak ukazano na zdjęciu.

W praktyce wysokości, na których zostaną wykonane zdjęcia, mogą się nieco różnić ze względu na różne czynniki atmosferyczne, finalny tor lotu przez atmosferę oraz prędkość opadania.

Obrazy wykonane 19 października podczas opadania będą zapisane w pamięci Schiaparelliego, a następnego dnia zostaną przesłane na Ziemię przy pomocy sondy Mars Reconnaissance Orbiter.

Więcej informacji

ExoMars to wspólny projekt realizowany przez ESA oraz Roskosmos. W jego skład wschodzą dwie misje: Trace Gas Orbiter i lądownik Schiaparelli (Entry, Descent and Landing Demonstrator Module) wyniesione 14 marca 2016 roku oraz łazik ExoMars i platforma zjazdowa, które mają zostać wystrzelone w 2020 roku.

Pierwsze obrazy z kamery DECA, pozyskane podczas lądowania 19 października, powinny zostać zaprezentowane podczas porannej konferencji prasowej następnego dnia, wraz z dalszymi informacjami o stanie lądownika. Zostaną one również opublikowane w serwisach ESA.

Kamera została zbudowana przez OIP w Belgii.