Astronomen in de dop
Waarnemingsvoorstellen van vier jeugdige amateur-astronomen uit Nederland zijn deze week naar het hoofdkwartier van de ESO (European Southern Observatory) in München gestuurd. Vakastronomen zullen uit deze vier de uiteindelijke winnaar kiezen. Die mag het voorstel daadwerkelijk uitvoeren met een van de grootste telescopen ter wereld, de Very Large Telescope in Chili. Nooit eerder kregen scholieren de kans met een zo grote telescoop te werken.
De wedstrijd was georganiseerd door de JongerenWerkGroep (JWG) van de honderd jaar bestaande Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde (NVWS). De NVWS heeft als doel sterrenkunde en weerkunde te populariseren. De vereniging telt ongeveer 4000 leden, waaronder haar JongerenWerkGroep (JWG) met circa 800 jongeren van 8 tot 20 jaar. Scholieren uit de bovenbouw van MAVO, HAVO en VWO konden een voorstel indienen voor de waarneming van sterren, sterenstelsels, kometen, planeten, zwarte gaten of andere spannende zaken in het heelal. De ESO stelde twee uur onderzoekstijd met de thans hoog in de Andes in aanbouw zijnde reuzentelescoop beschikbaar.
Vier nominaties
Vier van de ingediende voorstellen zijn nu genomineerd:
Marcel Haas (18 jaar) uit Hilversum wil zogenoemde 'planetaire nevels' in bolvormige sterhopen onderzoeken.
Cristel Dierick (17 jaar) uit Tiel wil weten wat de oorzaak is van de uitbarstingen van gammastraling ver in het heelal: zijn dat ineenstortende sterren of botsende neutronensterren?
Ramon van der Hilst (15 jaar) uit Nederhorst den Berg wil het imposante instrument in Chili gebruiken voor een speurtocht naar het ontstaan van zogenoemde dubbel-dubbel radiosterrenstelsels.
Sebastiaan de Vet (16 jaar) uit Maarssen is voornemens om in het grootst mogelijke detail de kernen van verweggelegen dwergsterrenstelsels te bestuderen.
Hoge kwaliteit
Op 15 mei, om twee uur ’s middags, wordt de winnaar bekend gemaakt op een bijeenkomst in het wetenschapscentrum NeMo (voorheen New Metropolis) in Amsterdam. Tot dat moment is het nog even spannend voor het kwartet jonge astronomen. De Nederlandse vakjury onder leiding van prof. dr. Hugo van Woerden van het Kapteyn Instituut, Rijksuniversiteit Groningen, tevens voorzitter van de NVWS, is lovend over de kwaliteit van de vier genomineerde voorstellen. In de beoordeling heeft de jury vooral gelet op de wetenschappelijke originaliteit, maar ze was ook onder de indruk van de wetenschappelijke achtergrondkennis van de vier genomineerden. Van Woerden: "Er zijn voorstellen bij waar professionele collega's zich niet voor zouden hoeven schamen."
