BepiColombo vliegt langs Venus op weg naar Mercurius
BepiColombo, de gezamenlijke missie van ESA en JAXA, heeft de eerste van twee Venus-flybys voltooid die nodig zijn om het op koers te zetten naar de binnenste planeet van het zonnestelsel, Mercurius.
Deze ochtend om 03u58 GMT (05u58 Belgische tijd) kwam de sonde het dichtst bij Venus, op een afstand van ongeveer 10720 km van het oppervlak van de planeet.
De ruimtesonde, die gelanceerd werd op 20 oktober 2018, heeft negen zwaartekrachtslinger-flybys nodig - één van de aarde, twee van Venus en zes van Mercurius - vooraleer ze in een baan rond de planeet komt in 2025. Flybys maken gebruik van de zwaartekrachtaantrekking van de planeten om te helpen de snelheid en de koers van het ruimtetuig te wijzigen. Samen met het fotovoltaïsche elektrische propulsiesysteem van de sonde helpen ze om BepiColombo richting Mercurius te sturen, tegen de sterke aantrekkingskracht van de Zon in.
De eerste flyby - van de aarde - vond plaats op 10 april van dit jaar, en zond aangrijpende beelden van onze planeet terug toen de wereld geconfronteerd werd met een lockdown omwille van de Covid-19-pandemie.
Vliegen via telewerk
“Voor de Venus-flyby hebben we het grootste deel van onze voorbereidingen de laatste drie maanden via telewerk gedaan. Tijdens de flyby was enkel het personeel dat absoluut vereist was om een veilige werking van het ruimtetuig te garanderen on-site,” zegt Elsa Montagnon, Spacecraft Operations Manager voor BepiColombo bij ESA.
Het team ter plaatse in het ESA missie controlecentrum in Darmstadt bestond uit vier leden van het vluchtcontroleteam, verdeeld in twee groepen gedurende een periode van 36 uren. Verder waren er een grondstation-manager aanwezig en kwamen er twee teamleden bij rond de dichtste nadering, om de beelden te beheren toen ze van de ruimtesonde gedownload werden.
“De flyby zelf was erg succesvol,” bevestigt Elsa. “ Het enige verschil met de normale cruisefase-operaties is dat we dicht bij Venus tijdelijk de sluiter moeten sluiten van elk van de star trackers waarvan we verwachten dat ze door de planeet verblind zullen worden, zoals wanneer je je ogen sluit om te vermijden dat je naar de zon zou kijken.”
Twee van de drie monitoring cameras aan boord van de Mercurius Transfer Module werden geactiveerd om van 20 uur voor de dichtste nadering tot 15 minuten erna beelden te maken. Van ver kan je Venus zien als een kleine schijf in het gezichtsveld van de camera, die ‘opkomt’ van achter de magnetometer-boom van de Mercury Planetary Orbiter (MPO).
Wetenschap op komst
Zeven van de elf wetenschappelijke instrumenten aan boord van de Europese Mercury Planetary Orbiter, plus zijn stralingsmonitor, en drie van de vijf aan boord van de Japanse Mercury Magnetospheric Orbiter waren actief gedurende de flyby. Vermits de reeks sensoren ontworpen werden om de rotsachtige, atmosfeervrije omgeving op Mercurius te bestuderen bood de flyby een unieke gelegenheid om waardevolle wetenschappelijke gegevens te verzamelen bij Venus.
“Na de succesvolle flyby van de aarde, waar onze instrumenten zelfs nog beter werkten dan we verwacht hadden, kijken we uit naar wat de Venus-flyby zal opleveren,” zegt Johannes Benkhoff, ESA’s BepiColombo-projectwetenschapper
“We zullen geduld moeten hebben terwijl onze Venus-specialisten de data zorgvuldig bestuderen, maar we hopen een aantal profielen van de temperatuur, de densiteit en de chemische samenstelling van de atmosfeer te kunnen aanleveren, alsook informatie over het wolkendek en over de magnetische interactie tussen de Zon en Venus. We verwachten volgend jaar nog meer resultaten dan nu, gezien de kortere flyby afstand! Houd onze site dus in het oog!”
Bij de flyby van 2021, gepland voor 10 augustus, zal het ruimtetuig op amper 550 km langs het oppervlak van de planeet scheren.
Access the video
De volgende stappen
Terwijl de wetenschappelijke teams al bezig zijn in de nieuwe flyby-data te duiken zal het operations-team de performantie van de Venus-flyby evalueren en een routinematige trajectcorrectie van het ruimtetuig doen op 22 oktober. De volgende speciale zonne-elektrische voortstuwingsboog is gepland voor mei 2021.
BepiColombo zal volgend jaar in oktober ook zijn eerste flyby van Mercurius uitvoeren, op een afstand van nauwelijks 200 km, en ons zo al een prikkelend voorproefje geven van wat er zal volgen zodra de twee wetenschappelijke satellieten hun voorziene banen rond de planeet bereikt hebben. Daar zullen ze de mysteries van Mercurius bestuderen, en een heel aantal onopgeloste vragen uit de planetaire wetenschap bekijken, zoals onder meer: waar in het zonnestelsel is Mercurius ontstaan? Wat is de samenstelling van het ijs in de schaduwkraters van Mercurius? Is de planeet nog steeds geologisch actief? Hoe is het mogelijk dat zo’n kleine planeet toch nog een magnetisch veld heeft?
“Met elke flyby die we doen komen we een stap dichter bij het antwoord op sommige van die verbluffende vragen over de mysterieuze planeet Mercurius”, voegt Johannes eraan toe. “Als we meer leren over Mercurius zal dat ook een licht werpen op de geschiedenis van het hele zonnestelsel, en zal het ons zo helpen om onze eigen plaats in de ruimte beter te begrijpen.”
“Hoewel zwaartekrachtslingers een praktische functie hebben om ons op een koers naar Mercurius te zetten, is het fantastisch dat we deze korte opportuniteiten krijgen om Venus te observeren terwijl we door het zonnestelsel vliegen,” zegt Simon Plum, hoofd van Mission Operations.
“Veel dank aan de teams die de laatste maanden heel hard gewerkt hebben achter de schermen om van deze flyby een succes te maken. Terwijl wij werken met ongelooflijk grote afstanden en een duizelingwekkend grote ruimte als we door het zonnestelsel navigeren, krijgen we opnieuw te doen met speciale operaties in een pandemiesituatie, waar afstand tussen onze mensen belangrijk is en de veiligheid van onze collega’s onze topprioriteit blijft.”
Volg de missie op Twitter via @ESA_Bepi, @ESA_MTM en @BepiColombo om op de hoogte te blijven van toekomstige missie-operaties en analyse van de wetenschappelijke gegevens.
Over BepiColombo
BepiColombo is de eerste Europese missie naar Mercurius. Ze werd gelanceerd op 20 oktober 2018 en is op een zeven jaar durende reis naar de kleinste en minst verkende aarde-achtige planeet in ons zonnestelsel. De missie is een gemeenschappelijke onderneming tussen ESA en het Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA), en wordt uitgevoerd onder leiding van ESA.
BepiColombo omvat twee wetenschappelijke satellieten: de Mercurius Planetary Orbiter (MPO) van ESA en de Mercurius Magnetospheric Orbiter (Mio) van JAXA. De Europese Mercury Transfer Module (MTM) brengt de satellieten naar Mercurius. Na aankomst op Mercurius, in het najaar van 2025, zullen de satellieten opsplitsen en naar hun eigen baan rond de planeet manoeuvreren. De wetenschappelijke operatie start begin 2026. Beide satellieten zullen gegevens verzamelen tijdens een missie van in principe een jaar, met mogelijkheid tot uitbreiding met nog een jaar.
De missie werd vernoemd naar de Italiaanse wiskundige en ingenieur Giuseppe (Bepi) Colombo (1920–84).
Volg de missie via https://www.esa.int/BepiColombo/ of via de Engelstalige missie-website van Jaxa: http://mio.isas.jaxa.jp/en/