Miniatuursatelliet brengt vegetatie in kaart

Het in de gaten houden van de gezondheidstoestand van de vegetatie is niet alleen essentieel bij de opvolging van de klimaatverandering, maar heeft ook talloze praktische toepassingen, in het bijzonder voor de landbouw en op het vlak van de voedselvoorziening.

De afgelopen tien jaar steunden meer dan 8000 geregistreerde gebruikers wereldwijd op de gegevens van de Vegetation-instrumenten aan boord van Spot 4 en Spot 5.

Vorig jaar stopte de sensor van Spot 4 met het doorsturen van gegevens en het instrument aan boord van Spot 5 houdt er naar verwachting half 2014 mee op. De komende missie van Proba V is daarom zo ontworpen dat de continuïteit van deze bijzonder noodzakelijke beeldgegevens kan worden voortgezet.

Na het verlies van de satelliet Envisat en de MERIS-camera aan boord van Envisat moet Proba-V ook een hiaat vullen in afwachting van de lancering van Sentinel 3. Deze satelliet zal het Ocean Land Colour Instrument aan boord hebben, dat voor een vervolg moet zorgen op 10 jaar waarnemingen met MERIS.

De 'V' in Proba-V staat voor Vegetation, maar de satelliet is veel kleiner dan Spot. De hele kunstmaan is nog geen kubieke meter groot en de Vegetation-sensor is een uitgekiende miniatuurversie van zijn grote broer aan boord van Spot 5.

'Klein, maar fijn' is zeker van toepassing is op Proba-V. De kleine satelliet heeft een breedhoektelescoop met een blikveld van 2250 kilometeraan boord, zowat het dubbele van MERIS. Hij kijkt ook drie keer scherper dan de sensor aan boord van de Spot-satellieten.

Door dit brede blikveld zal Proba-V om de twee dagen een globaal beeld van de vegetatie op onze planeet opleveren en dagelijks de gebieden tussen 35 en 75 graden noorderbreedte en tussen 35 en 56 graden zuiderbreedte bestrijken. Het instrument werkt in vier spectrale banden: blauw, rood, nabij-infrarood en midden-infrarood. Dat is ideaal voor waarnemingen van de landbouw en het milieu.

Door de waarnemingen in verschillende spectrale banden kan Proba-V onderscheid maken tussen verschillende soorten vegetatie en plantensoorten, waaronder gewassen. De satelliet zal een scherp beeld van de plantenwereld opleveren, zodat hun gezondheidstoestand kan worden opgevolgd. Deze microsatelliet zal daardoor uitermate geschikt zijn voor onder meer het verbeteren van landbouwmethoden en het in de gaten houden van woestijnvorming.

De andere Proba-satellieten van ESA waren aanvankelijk technologische demonstratiemissies en werden daarna operationele missies. Maar Proba-V is al onmiddellijk opgevat als een operationele missie voor aardobservatie.

De lancering van Proba-V met behulp van een Vega-lanceerraket vanuit Frans Guyana is voorzien op 19 april. Na de initiële tests met de satelliet zullen de ongeduldig wachtende gebruikers de gegevens voor een veelheid aan toepassingen gebruiken. De satelliet zal ook gebruikt worden bij het Europese initiatief Global Monitoring for Environment and Security (GMES).

Aangezien voedselvoorziening in heel wat gebieden van de wereld heel belangrijk is, zullen deze data onontbeerlijk zijn.

Zo zullen gebruikers de gegevens kunnen gebruiken om zogenaamde waterstress bij planten waar te nemen en irrigatiemethoden te verbeteren. Men zal ook kunnen bepalen wanneer een oogst mogelijk is en wat de opbrengst is, plantenziekten kunnen opsporen en kunnen nagaan waar vee het best kan grazen. Proba-V zal ook gebruikt worden om de grootte van watervoorraden in te schatten.

Terwijl de gegevens van Proba-V een duurzaam landgebruik verzekeren, zijn ze ook een voortzetting van de 15 jaar lange stroom van gegevens van de Spot-satellieten. De globale klimaatverandering opvolgen en beter begrijpen moet dan weer de wetenschap ten goede komen.

Na het succes van de eerdere Proba-satellieten is de verwachting dat ook de kleine Proba-V een lang leven van dienstbetoon zal hebben.