Rosetta is wakker

De laatste keer dat er radiocontact was tussen Rosetta en de aarde, was dik 31 maanden geleden. Nu de sonde ontwaakt is, kan Rosetta zijn weg vervolgen richting de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko. Eenmaal daar aangekomen moet de kometenjager de eerste sonde worden die op een komeet landt.

Rosetta werd in juni 2011 in een diepe winterslaap gebracht op een afstand van zo'n 800 miljoen kilometer van de zon. Tijdens zijn winterslaap vloog Rosetta weer een stuk dichter naar de zon toe. De afstand tot onze voornaamste warmtebron bedraagt nu 673 miljoen kilometer, een afstand die dichtbij genoeg is om weer energie op te wekken met behulp van zonnepanelen.  

Wakker worden

Hoewel Rosetta nog steeds op zo'n 9 miljoen kilometer afstand van zijn uiteinde bestemming -komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko- is, was vandaag de dag waarop zijn interne wekker af moest gaan.

Na het opwarmen van zijn belangrijkste instrumenten draaide Rosetta zijn antenne richting de aarde in een poging zijn eerste bericht uit te zenden. Dat signaal werd om 19.18 uur Nederlandse tijd opgevangen door twee grondstations van NASA. Het bericht werd meteen bevestigd via ESA's @ESA_Rosetta-account op Twitter, met het bericht: “Hello, World!”

Kometenjager

'We hebben onze kometenjager terug', aldus ESA's director of science and robotic exploration Alvaro Giménez. 'Met Rosetta tillen we het vakgebied van komeetverkenning naar een totaal nieuw niveau.'

Kometen worden gezien als de meest primitieve bouwstenen van het zonnestelsel en hebben de jonge aarde hoogstwaarschijnlijk voorzien van water en misschien zelfs met de ingrediënten voor het leven. Maar veel fundamentele vragen over de bijzondere objecten zijn nog altijd onopgelost.

Door het oppervlak komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko te bestuderen met Rosetta probeert de sonde de geheimen die zich in de komeet bevinden te ontrafelen. 'Met Rosetta kunnen we de dagelijkse evolutie van een komeet meer dan een jaar lang in kaart brengen', aldus Rosette-projectwetenschapper Matt Taylor. 'Dat geeft ons een uniek inzicht in het gedrag van kometen, waardoor we hun rol in de vorming van het zonnestelsel in kaart kunnen brengen.'

De eerste resultaten

Rosetta's eerste beelden van 67P/Churyumov-Gerasimenko worden in mei verwacht. Op dat moment moet het ruimtevaartuig op zo'n 2 miljoen kilometer afstand van zijn doel vliegen. Nadat Rosetta bij de komeet aankomt, zal de sonde twee maanden besteden aan het in kaart brengen van het oppervlak van de komeet. Daarnaast zal Rosetta ook belangrijke metingen doen naar de zwaartekracht, massa en vorm van de komeet.

Met behulp van deze en andere gegevens die Rosetta verzamelt kunnen wetenschappers een geschikte plek vinden om Rosetta's 100 kilogram zware Philae-sonde te laten landen. Deze landing staat momenteel gepland voor 11 november. Omdat de komeet een lage zwaartekracht heeft, moet Philae schroeven en harpoenen gebruiken om niet terug de ruimte in te kaatsen na landing.  

Metingen vanaf een komeet

Philae gaat een breed scala aan wetenschappelijke metingen verrichten. Daarnaast stuurt de lander ook een breed panorama van zijn omgeving terug naar aarde, waaronder hogeresolutiebeelden van het oppervlak van de komeet. Philae zal ook ter plekke analyses maken van de compositie van de komeet en eventueel organisch materiaal, waarvoor de sonde tot 23 centimeter diepte in de komeet zal boren.

Na deze eerste metingen zal Rosetta samen met de komeet meevliegen, terwijl deze zich dichter naar de zon begeeft. Tijdens de reis brengt de kometenjager het oppervlak van de komeet in kaart, terwijl deze dankzij de zon steeds verder op zal warmen.

Op 13 augustus 2015 passeert de komeet de zon op een afstand van zo'n 185 miljoen kilometer. 'We zullen dit jaar veel verrassingen tegenkomen tijdens onze ontdekkingstocht', voegt Matt Taylor toe. 'Maar vandaag zijn we gewoon extreem blij dat we weer contact hebben met ons ruimtevaartuig.'