| | Εισαγωγή
Ο όρος «παγκόσμιες περιβαλλοντικές αλλαγές» έχει ταυτιστεί με τις δραστικές κλιματικές αλλαγές που επιφέρουν η φύση και ο άνθρωπος. Επικρατεί ένας έντονος φόβος ότι το κλίμα μας μπορεί πραγματικά να αλλάξει, εξαιτίας των δραστηριοτήτων του ανθρώπου και κυρίως των τεράστιων αλλαγών στη χρήση γης και τις αυξανόμενες εκπομπές αερίων από την καύση των ορυκτών καυσίμων. Τις τελευταίες δεκαετίες οι επιστήμονες μετρούν μια διαρκή αύξηση της θερμοκρασίας σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ παράλληλα όλοι διαπιστώνουμε ότι, σε σχέση με παλαιότερους αιώνες, εμφανίζονται πολύ περισσότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως καταιγίδες και πλημμύρες. Επιπλέον, υπάρχουν σαφή σημάδια ότι η στιβάδα του όζοντος, η οποία μας προστατεύει από τη θανατηφόρο υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου, διαρκώς μικραίνει σε πάχος.
Όλες αυτές οι προειδοποιήσεις, ωστόσο, δεν φαίνεται να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, καθώς δεν έχουν ληφθεί δραστικά μέτρα π.χ. για τη μείωση των εκπομπών αερίων. Από την άλλη μεριά, πολλοί επιστήμονες, πολιτικοί και πολίτες δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για την κατάσταση και θα ήθελαν περισσότερη ενημέρωση για την παρούσα κατάσταση. Για αυτό το λόγο έχει ζητηθεί από διάφορους διεθνείς οργανισμούς να μετρούν και να παρακολουθούν όλες τις σχετικές παραμέτρους, έτσι ώστε να μπορούν να γίνουν εκτιμήσεις για την παρούσα κατάσταση του περιβάλλοντος της Γης και προβλέψεις για τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες τάσεις.
Η καταγραφή εικόνων της Γης από δορυφόρους που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από αυτή είναι πολύ συχνή και καλύπτει μεγάλο ποσοστό της Γης. Οι αμερικανικοί οργανισμοί NOAA και NASA, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA, European Space Agency) και ο ιαπωνικός οργανισμός NASDA, έχουν στη διάθεσή τους και χειρίζονται μια σειρά δορυφόρων για την μελέτη του περιβάλλοντος σε παγκόσμια κλίμακα. Διεθνείς οργανισμοί όπως η UNEP, FAO, WMO και ICSU, παρέχουν τις απαραίτητες υποδομές για την συγκέντρωση των δορυφορικών δεδομένων και τη διάθεσή τους σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα. Αυτού του είδους τα προγράμματα χρηματοδοτούνται σε μεγάλο βαθμό από εθνικούς φορείς, αλλά ο συντονισμός τους γίνεται σε παγκόσμια κλίμακα και περιλαμβάνει επιμέρους θέματα όπως τα παρακάτω:
- Οι παγκόσμιες συνέπειες των αλλαγών στην εδαφοκάλυψη (Γαλλία, Η.Π.Α.)
- Πείραμα καταγραφής της αύξησης του φαινόμενου του θερμοκηπίου (NASA με τη συμμετοχή του δορυφόρου NOAA)
- Αλληλεξάρτηση κλίματος και ωκεανών (ESA)
- Στρατοσφαιρικό όζον στους πόλους (ISY Ozone Hole Project) (NASA και Γερμανία)
- Παγκόσμια ωκεάνια παραγωγικότητα (Κοινό ερευνητικό κέντρο Καναδά και ΕΕ στο Ispra της Ιταλίας)
- Παγκόσμια παρακολούθηση τροπικών δασών- ρυθμός αποψίλωσης (Βραζιλία και JRC)
- Θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας (Ηνωμένο Βασίλειο και Ιαπωνία)
- Επιφάνεια των πολικών πάγων (Ιαπωνία και ESA)
- Εγκυκλοπαίδεια των παγκόσμιων κλιματικών αλλαγών (Καναδάς με σημαντική συμβολή από τις ΗΠΑ)
- Άτλας παγκόσμιων αλλαγών (Αυστρία)
Αυτό το τμήμα του ιστοχώρου του Eduspace παρέχει τη δυνατότητα λήψης και επεξεργασίας δεδομένων σχετικά με το παγκόσμιο περιβάλλον. Μερικά από αυτά τα δεδομένα είναι προσβάσιμα σε σχεδόν πραγματικό χρόνο.
Η χρήση των δορυφορικών τηλεπισκοπικών δεδομένων για την καταγραφή και παρακολούθηση του γήινου περιβάλλοντος μπορεί να πάρει διάφορες μορφές. Για παράδειγμα, οι γεωστατικοί μετεωρολογικοί δορυφόροι καταγράφουν λεπτομερώς τις κινήσεις των νεφών και μπορούν να καλύψουν πρακτικά ολόκληρη την υδρόγειο λαμβάνοντας δεδομένα ανά μισή ώρα. Τα ίδια δεδομένα μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν και για τη μέτρηση της επιφανειακής θερμοκρασίας. Επιπλέον, οι δορυφόροι ΝΟΑΑ καλύπτουν ολόκληρη τη Γη 4-6 φορές την ημέρα με χωρική ανάλυση 1 km σε αρκετές φασματικές ζώνες. Εκτός από τις μετεωρολογικές παρατηρήσεις, αυτά τα δεδομένα μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν και για την καταγραφή της βλάστησης. Υπάρχουν επίσης δορυφορικά συστήματα, όπως τα SPOT, IRS, Landsat, ERS και RADARSAT, που μπορούν να καταγράψουν με χωρική ανάλυση 30 m ή και περισσότερο. Αυτοί οι δορυφόροι περνούν πάνω από την ίδια περιοχή της Γης περίπου 2 φορές την εβδομάδα (ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος).
Δεδομένης της πληθώρας των δορυφόρων και των διαθέσιμων αισθητήρων είναι σημαντικό να χρησιμοποιείται, ανάλογα με το σκοπό, το κατάλληλο δορυφορικό σύστημα. Στις μελέτες που ακολουθούν, παρουσιάζονται μερικές από τις υπάρχουσες δυνατότητες.
| |
