Weersatellieten

Je kunt het vergelijken met het fotograferen van een berg: als je te dichtbij staat, krijg je hem niet helemaal in beeld en kun je maar een deel fotograferen; om een foto van de hele berg te maken, moet je verder weg gaan staan.

Hetzelfde geldt voor satellieten: voor een opname van de aarde als een complete schijf moet de satelliet op een grotere afstand worden gebracht. Maar een satelliet vliegt in een vaste baan en kan niet van koers veranderen. De oplossing moet daarom worden gezocht in een andere satelliet in een hogere omloopbaan.  
 

	Aardoppervlak

Opmerking: Omdat de aarde bolvormig is, kan een satelliet nooit het volledige oppervlak zien maar alleen één kant tegelijk. Op satellietbeelden heeft de aarde daarom de vorm van een schijf.

Als een opname nodig is van een groter deel van de aarde, kunnen we de satellietsensor zo programmeren dat hij een aantal beelden achter elkaar maakt. Daarvan maken we dan een mozaïek dat een overzicht geeft van een groter gebied of zelfs het volledige aardoppervlak.

Naargelang de gewenste opname en satellietbaan zijn er dus twee soorten beelden mogelijk. De opname rechts is gemaakt op betrekkelijk grote afstand van de aarde (± 36.000 km). Daarom zien we de 'hele' planeet.
 
 

'mozaïek'

De opname links is gemaakt vanuit een baan die veel dichter bij de aarde ligt (± 800 km). Elk vierkant (zwart en rood) vertegenwoordigt één opname. Wanneer een aantal beelden wordt samengevoegd tot een groter geheel, wordt het resultaat een 'mozaïek' genoemd.
 
 

	Satellietopname van Londen

Soms willen we alleen een specifiek kenmerk nader onderzoeken. Dan zoomen we in op een kleiner deel van het aardoppervlak. Je kunt dat opnieuw vergelijken met een foto van een berg: stel dat je geïnteresseerd bent in een huis met een schuur op de berg, dan zul je erop moeten inzoomen om het goed te zien. Neem je een foto van de hele berg, dan is het niet erg waarschijnlijk dat je het huis en de schuur in detail te zien krijgt. De afbeelding links is een satellietopname van Londen.
 
 

Luchtfoto van Londen

De afbeelding rechts is een luchtfoto van Londen. Welke van de twee je het beste kunt kiezen, hangt af van het werk waarmee je bezig bent. De satellietopname leent zich bijvoorbeeld het beste om de groei van een stad vast te stellen, terwijl het scheepsverkeer op de Thames beter uitkomt op de luchtfoto.

Het kan zijn dat een wetenschapper zich wil concentreren op specifieke verschijnselen op het aardoppervlak. Dan is hij meer geholpen met een ingezoomd beeld dan met een overzichtsopname van een heel gebied. Denk bijvoorbeeld aan orkanen, bosbranden of overstromingen. Voor specifieke kenmerken of gebeurtenissen gebruikte satellietbeelden noemen we toepassingen van die satelliet.

Een van de toepassingen van de ERS-satelliet is bijvoorbeeld de bewaking van de ontwikkeling van het ozongat boven Antarctica.
 
 

Ozone hole over the South Pole, September 2001

Het voorbeeld links is een opname van het ozongat boven de Zuidpool. De ERS-satelliet is uitgerust met een instrument dat de hoeveelheid ozon in de atmosfeer kan meten.

Hoe donkerder het beeld, hoe minder ozon is gemeten. Boven Antarctica zien we een gebied dat zo donker is (weinig ozon dus), dat wetenschappers spreken van een gat in de ozonlaag.

Om meer te weten te komen over satelliettoepassingen kun je ook de volgende gedeeltes van de Eduspace-website bekijken: Klimaatverandering en Aardobservatie en rampen.
 
 
*Antwoord : bewaking van bosbranden, tropische cyclonen, overstromingen, enz.