ESA laat astronauten 'onderduiken'

Met CAVES, kort voor Cooperative Adventure for Valuing and Exercising human behaviour and performance Skills, bereidt het European Astronaut Centre (EAC) in Keulen in Duitsland astronauten gedurende twee weken voor op veilig en efficiënt werken in multiculturele teams in een omgeving waar veiligheid bijzonder belangrijk is: onderaardse grotten.

CAVES moet de ruimtereizigers onder meer leiderschap, teamwerk, het leren nemen van beslissingen en probleemoplossend denken bijbrengen.

Daarvoor gaan ze naar een grottencomplex  op Sardinië, waar ze als een heus team diep onder de grond wetenschappelijke experimenten uitvoeren en hun activiteiten in kaart brengen. De gelijkenis met de omstandigheden in de ruimte is niet veraf.

Zo heeft een 'grotwandeling' - waarbij oriëntatie, veiligheid, planning en teamwork van het hoogste belang zijn - bijvoorbeeld iets weg van een ruimtewandeling.

Astronauten kunnen hun ondergrondse ervaringen dan ook bijzonder goed gebruiken tijdens hun expedities naar de ruimte. Ook ervaren astronauten doen mee en dat is voor de rookies - de nieuwelingen - nog eens  een meerwaarde.

De Sardijnse grotten vormen zelfs voor de meest fitte astronauten een uitdaging. Leven in een donkere, koude en vochtige grot zorgt voor heel wat psychologische en logistieke uitdagingen.

De 'Sa Grutta' bevindt zich in het in de jaren '50 van de vorige eeuw ontdekte Supramonte-grottencomplex op het midden van het eiland dicht bij de beschaving, maar biedt tegelijk toch ook de isolatie die zo typisch is voor een ruimtemissie.

De 'Cavenauten' van CAVES 2014 zijn Luca Parmitano en Matthias Maurer voor ESA, Scott Tingle voor de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA en Aleksandr Misoerkin en Sergej Koedj-Svertsjkov voor het Russische Roskosmos. Parmitano en Misoerkin brachten vorig jaar samen drie maanden door aan boord van het internationaal ruimtestation ISS.  Ze hebben tijdens de huidige campagne in het bijzonder aandacht voor de procedures die ook gebruikt worden in het ISS.

Tijdens CAVES wordt ook heel wat wetenschappelijk werk verzet. De Belg Jo De Waele is wetenschappelijk coördinator voor CAVES 2014.

'In grotten kan je uitstekend wetenschappelijk onderzoek uitvoeren', zegt hij. 'Ze zien er op het eerste gezicht leeg uit, maar als je beter kijkt is er microbiologisch leven.'

'De astronauten doen wetenschappelijk onderzoek dat je alleen maar in grotten kan uitvoeren. Ze bekijken welke micro-organismen er in grotten leven. Zo zijn er kleine diertjes, die zich uitstekend aan hun omgeving hebben aangepast. We hopen dat de astronauten ook dit jaar nieuwe zaken zullen ontdekken.'

Voor ESA-astronaut Luca Parmitano kan onderzoek alle kanten uitgaan. 'De oneindige horizon en de absolute zwartheid van de ruimte hebben een onbetwistbare grootsheid', vindt hij. 'Maar verkennen onder de grond - waar nooit een streepje licht komt - doet me nadenken over hoe weinig we nog maar over onze planeet weten.'