ExoMars op weg naar de rode planeet
De eerste van twee gezamenlijke Marsmissies van ESA en Roscocmos is van start gegaan. ExoMars 2016 begon maandagochtend met zijn zeven maanden durende reis naar de rode planeet. Eenmaal daar aangekomen gaat ExoMars zoeken naar antwoorden op mysteries rondom de atmosfeer van onze buurplaneet, die kunnen duiden op geologische of biologische activiteit.
ExoMars 2016 bestaat uit twee verschillende voertuigen: de Trace Gas Orbiter-sonde (TGO) en de Schiaparelli-lander. De twee werden maandag om 10.31 uur Nederlandse tijd met een Proton-M-raket gelanceerd vanaf het Kosmodroom Bajkonoer in Kazakhstan.
Op weg naar Mars
Na het afstoten van de eerste en tweede trap werden TGO en Schiaparelli losgekoppeld. De derde trap van de raket werd tien minuten na de lancering afgestoten. De bovenste Breeze-M-trap, met ExoMars eraan gekoppeld, werden vervolgens vier keer kort ontstoken, waarna het ruimtevaartuig om 21.13 uur Nederlandse tijd werd losgekoppeld.
Access the video
Om 22.29 uur Nederlandse tijd kwamen de eerste signalen van het ruimtevaartuig binnen bij ESA's controlecentrum in het Duitse Darmstadt. De signalen bevestigden dat de lancering een succes was en dat ExoMars in goede gezondheid verkeerde. De zonnepanelen van ExoMars zijn inmiddels uitgeklapt en het voertuig is op weg naar Mars.
Samen Mars verkennen
“Het is een lange weg geweest om de eerste ExoMars-missie op het lanceerplatform te krijgen”, aldus ESA's algemeen directeur Johann-Dietrich Woerner. “Maar dankzij het harde werk en de toewijding van onze internationale teams staan we nu aan de voet van een nieuw tijdperk van Mars-verkenning. Dat is ook te danken aan onze Russische partner, dankzij wie deze missie de best mogelijke start heeft beleefd. Nu gaan we samen Mars verkennen.”
Igor Komarov, algemeen directeur van de Russische ruimtevaartorganisatie Roscosmos, voegt toe: “Alleen door samen te werken ontwikkel je de best mogelijke technologische oplossingen met geweldige resultaten. Roscosmos en ESA vertrouwen op het succes van deze missie.”
“We kijken uit naar de wetenschappelijke data die de missie oplevert”, aldus Alvaro Giménez, hoofd wetenschap bij ESA. “Daarnaast maakt deze missie de weg vrij voor een tweede ExoMars-missie, waarbij we onze expertise verplaatsen van een baan om Mars tot het oppervlak van de planeet.”
Afdalen naar het oppervlak
De Trace Gas Orbiter (TGO) en Schiaparelli reizen samen naar Mars, totdat ze op 16 oktober op 900.000 kilometer afstand van de planeet hun eigen weg gaan. Op 19 oktober bereikt Schiaparelli de atmosfeer van Mars, waar hij in zes minuten tijd afdaalt naar het oppervlak van de planeet.
Tijdens zijn afdaling voert Schiaparelli experimenteren met dalings- en landingstechnologie uit die onmisbaar is bij toekomstige missies. Tijdens zijn korte verblijf op het oppervlak van Mars voert Schiaparelli tevens een aantal experimenten uit.
Bij een van die experimenten meet de lander het elektrisch veld op het planeetoppervlak. Samen met metingen van stof in de atmosfeer zal dat nieuwe inzichten geven in de rol die elektrische krachten hebben bij het vormen van stofstormen.
Speuren naar methaan
Op dezelfde dag dat Schiaparelli afdaalt naar het oppervlak van Mars, komt TGO terecht in een elliptische baan om de rode planeet. In die baan nadert de sonde Mars tot 300 kilometer. Het verste punt van de baan ligt op 96.000 kilometer van de planeet.
Gedurende het eerste jaar remt TGO af op de atmosfeer van de planeet, waarbij hij uiteindelijk in een circulaire baan om onze buurplaneet belandt. Vanaf dat moment vliegt TGO op 400 kilometer hoogte om de planeet en begint zijn wetenschappelijke missie, waarbij de sonde schaarse gassen in de atmosfeer gaat analyseren.
TGO let daarbij in het bijzonder op methaan, een gas dat op aarde wijst op de aanwezigheid van geologische of biologische processen. De sonde moet wetenschappers op aarde helpen begrijpen welke processen een rol spelen bij het ontstaan van methaan op Mars en borduur verder op onderzoek dat ESA's Mars Express in 2004 uitvoerden.
Daarnaast maakt TGO ook beelden van het Mars-oppervlak. De sonde kan tevens ijs vinden dat verstopt zit onder het oppervlak van de rode planeet. Dat ijs kan van invloed zijn op de keuze van landingsplaatsen van toekomstige missies. Tijdens de tweede ExoMars-missie doet TGO tevens dienst als communicatiesatelliet. Bij die missie, die in mei 2018 van start moet gaan, worden een rover en wetenschapsplatform naar Mars gevlogen. Deze twee voertuigen moeten begin 2019 bij de rode planeet arriveren.
