Ulysses scoort hattrick
De ruimtesonde Ulysses blijft verbazen. Voor de derde keer in zijn lange en bijzonder succesvolle loopbaan heeft het ruimtetuig een maximale zuiderbreedte van 80 graden bereikt bij het overvliegen van het zuidpoolgebied van de zon.
Het bijzondere feit gebeurde op 7 februari laatstleden. Ulysses is een samenwerkingsprogramma tussen ESA en zijn Amerikaanse tegenhanger NASA. De ruimtesonde zelf werd gebouwd in Europa en gelanceerd met de spaceshuttle in 1990.
Om de 6,2 jaar richt Ulysses zijn blik op de beide poolgebieden van onze ster vanuit zijn baan om de zon, die bijna loodrecht staat op de ecliptica, het vlak waarin de aarde en de planeten rond de zon draaien.
Kranige sonde
Ulysses was ontworpen voor een missie van vijf jaar, maar het kranige oudje en de negen experimenten aan boord voelen zich na meer dan 16 jaar in de ruimte nog opperbest.
Toch begint Ulysses wel wat last van zijn leeftijd te ondervinden. Want met de jaren neemt de beschikbare elektrische energievoorziening aan boord af.
‘Ulysses gebruikt een zogenaamde Radioisotope Thermoelectric Generator, kortweg RTG, om de energie op te wekken die nodig is voor de verschillende subsystemen en de wetenschappelijke instrumenten’, verklaart Mission Operations Manager Nigel Angold.
Energie besparen
De RTG zet de warmte die door het radioactieve verval van zijn brandstof wordt geproduceerd om in elektrische energie.
‘Als gevolg van dat proces neemt de output van de RTG met de tijd af’, aldus Angold.
Sinds enkele jaren betekent dat dat de wetenschappelijke instrumenten de beschikbare energie moeten delen. Belangrijke instrumenten blijven aldus permanent aangeschakeld, terwijl andere slechts beperkt operationeel zijn.
Van de zuid- naar de noordpool
Vanaf mei komt Ulysses steeds dichter bij de zon en kan men één van de energieverslindende verhitters aan boord van de sonde uitschakelen.
‘Zo zal er voldoende energie ter beschikking zijn om de hele reeks wetenschappelijke instrumenten tijdens een heel belangrijke fase van de missie ingeschakeld te houden. Het gaat om het snelle traject van het zuidpoolgebied van de zon naar de noordpool’, zegt ESA’s projectwetenschapper en vluchtmanager Richard Marsden.
Meer informatie
Richard Marsden
ESA Ulysses Project Scientist
and Mission Manager
richard.marsden@esa.int
