Η Ροζέτα έφτασε στον κομήτη προορισμό της

Ο κομήτης 67P/Churyumov–Gerasimenko και η Ροζέτα βρίσκονται τώρα 405 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη, περίπου τη μισή διαδρομή ανάμεσα στις τροχιές του Άρη και του Δία, κινούμενοι προς το εσωτερικό Ηλιακό Σύστημα με περίπου 55 000 χιλιόμετρα ανά ώρα.

Ο κομήτης βρίσκεται σε μια ελλειπτική τροχιά 6,5 ετών που τον παρασύρει πέρα από τον Δία στο απώτατο σημείο του, σε ενδιάμεση απόσταση των τροχιών του Άρη και της Γης όταν βρίσκεται στο κοντινότερο σημείο της ως προς τον Ήλιο. Η Ροζέτα θα τον συνοδεύει για πάνω από ένα χρόνο, καθώς θα ταλαντεύονται γύρω από τον Ήλιο και πάλι πίσω, έξω προς τον Δία.

Οι κομήτες θεωρούνται απλά δομικά στοιχεία του Ηλιακού Συστήματος και μπορεί να έχουν συμβάλει στη μεταφορά νερού στη Γη, ίσως ακόμη και των συστατικών της ζωής. Ωστόσο πολλά θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με αυτά τα αινιγματικά αντικείμενα παραμένουν, και μέσα από μια ολοκληρωμένη, in situ μελέτη του κομήτη, η Ροζέτα στοχεύει να ξεκλειδώσει τα ενδότερα μυστικά του.

Το ταξίδι στον κομήτη δεν ήταν απλό. Από την εκτόξευσή του το 2004, το διαστημόπλοιο Ροζέτα έπρεπε να κάνει τρια περάσματα από τη Γη για να βοηθηθεί από τη βαρύτητα και ένα από τον Άρη για να βοηθήσει στην πορεία της για το ραντεβού της με τον κομήτη. Αυτή η πολύπλοκη πορεία επέτρεψε επίσης στη Ροζέτα να περάσει από τους αστεροειδείς Šteins και Lutetia, αποκτώντας άνευ προηγουμένου εικόνες και επιστημονικά δεδομένα για τα δύο αυτά αντικείμενα.

"Μετά από δέκα χρόνια, πέντε μήνες και τέσσερις ημέρες ταξιδιού προς τον προορισμό μας, γυρίζοντας γύρω από τον ήλιο πέντε φορές και γράφοντας 6,4 χιλιόμετρα, είμαστε πανευτυχείς που ανακοινώνουμε τελικά πως «είμαστε εδώ»," λέει ο Ζαν-Ζακ Ντορντέν, Γενικός Διευθυντής της ESA.

Το Ευρωπαϊκό σκάφος Ροζέτα είναι τώρα το πρώτο διαστημόπλοιο στην ιστορία που συναντιέται με έναν κομήτη, ένα σημαντικό γεγονός για τη διερεύνηση της καταγωγή μας. Οι ανακαλύψεις μπορούν να αρχίσουν. "

Σήμερα ήταν ο τελευταίος από μια σειρά δέκα ελιγμών για τη συνάντηση, που ξεκίνησαν τον Μάιο για να ρυθμίσουν σταδιακά την ταχύτητα και την τροχιά της Ροζέτα ώστε να ταιριάζουν με εκείνες του κομήτη. Εάν οποιοσδήποτε από αυτούς τους ελιγμούς είχε αποτύχει, η αποστολή θα είχε χαθεί, και το διαστημικό σκάφος θα είχε απλά πετάξει μακριά από τον κομήτη.

"Τα σημερινά επιτεύγματα είναι αποτέλεσμα μιας τεράστιας διεθνούς προσπάθειας εδώ και πολλές δεκαετίες", λέει ο Αλβάρο Χιμένεζ, Διευθυντής Επιστήμης και Ρομποτικής Εξερεύνησης της ESA.

"Έχουμε διανύσει έναν εξαιρετικά μακρύ δρόμο δεδομένου ότι η ιδέα για την αποστολή αυτή συζητήθηκε για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και εγκρίθηκε το 1993, και τώρα είμαστε έτοιμοι να ανοίξουμε ένα θησαυροφυλάκιο επιστημονικών ανακαλύψεων, που προορίζεται να ξαναγράψει τα βιβλία σχετικά με τους κομήτες για πολλές ακόμα δεκαετίες στο μέλλον."

Ο κομήτης άρχισε να αποκαλύπτει την προσωπικότητά του, καθώς η Ροζέτα τον προσέγγιζε. Οι εικόνες που ελήφθησαν από την κάμερα OSIRIS στα τέλη Απριλίου και στις αρχές Ιουνίου έδειξαν ότι η δράση του ήταν μεταβλητή. Το «κώμα» του κομήτη - ένα εκτεταμένο περίβλημα αερίου και σκόνης - γρήγορα έγινε πιο φωτεινό και στη συνέχεια έσβησε και πάλι κατά τη διάρκεια αυτών των έξι εβδομάδων.

Κατά την ίδια περίοδο, οι πρώτες μετρήσεις από τον αισθητήρα μικροκυμάτων για τον Rosetta Orbiter, MIRO, υπέδειξε ότι ο κομήτης εξέπεμπε υδρατμούς στο διάστημα σε περίπου 300 χιλιοστόλιτρα ανά δευτερόλεπτο.

Εν τω μεταξύ, το ορατό και το υπέρυθρο φασματόμετρο θερμικής απεικόνισης (Visible and Infrared Thermal Imaging Spectrometer), Virtis, μέτρησε τη μέση θερμοκρασία του κομήτη να είναι περίπου -70 º C, δείχνοντας ότι η επιφάνεια του είναι κατά κύριο λόγο σκοτεινή και σκονισμένη και όχι καθαρή και παγωμένη.

Στη συνέχεια, οι εκπληκτικές εικόνες που ελήφθησαν από μια απόσταση περίπου 12 000 χλμ άρχισαν να αποκαλύπτουν ότι ο πυρήνας αποτελείται από δύο διακριτά τμήματα που ενώνονται με ένα «λαιμό», δίνοντας του μια εμφάνιση σαν πάπια. Μεταγενέστερες εικόνες έδειξαν όλο και περισσότερες λεπτομέρειες - η πιο πρόσφατη, η υψηλότερης ανάλυσης εικόνα έγινε διαθέσιμη από το διαστημικό σκάφος νωρίτερα σήμερα και θα είναι διαθέσιμη σήμερα το απόγευμα.

"Οι πρώτες καθαρές εικόνες του κομήτη μας έδωσαν πολλά να σκεφτούμε," λέει ο Ματ Τέηλορ, επιστήμονας του έργου Rosetta της ESA.

"Αυτή η δομή διπλού λοβού κατασκευάστηκε από δύο ξεχωριστούς κομήτες που συναντήθηκαν στην εξέλιξη του Ηλιακού Συστήματος, ή είναι ένας κομήτης που έχει διαβρωθεί σημαντικά και ασύμμετρα στην πάροδο του χρόνου; Η Ροζέτα, είναι από το σχεδιασμό της είναι στην καλύτερη θέση να μελετήσει ένα από αυτά τα μοναδικά αντικείμενα."

Σήμερα, η Ροζέτα είναι μόλις 100 χλμ. από την επιφάνεια του κομήτη, αλλά πλησιάσει ακόμα πιο κοντά. Μέσα στις επόμενες έξι εβδομάδες, θα διαγράψει δύο τριγωνικού σχήματος τροχιές μπροστά από τον κομήτη, πρώτα σε μια απόσταση 100 χλμ και στη συνέχεια στα 50 χιλιόμετρα.

Την ίδια στιγμή, τα περισσότερα από τα όργανα του σκάφους θα παρέχουν μια εμπεριστατωμένη επιστημονική μελέτη του κομήτη, περιεργάζοντας την επιφάνεια για μια περιοχή-στόχο για τον προσεδαφιστή Philae.

Τελικά, η Ροζέτα θα επιχειρήσει μια στενή, σχεδόν κυκλική τροχιά στα 30 χλμ και ανάλογα με τη δραστηριότητα του κομήτη, ίσως έρθουν ακόμη πιο κοντά.

"Η άφιξη στον κομήτη είναι πραγματικά μόλις η αρχή μιας ακόμα μεγαλύτερης περιπέτειας, με μεγαλύτερες προκλήσεις που ακολουθούν στο μέλλον, καθώς μαθαίνουμε πώς να λειτουργούμε σε αυτό το άγνωστο περιβάλλον, να μπούμε σε τροχιά και, τελικά, να προσεδαφιστούμε", λέει ο Συλβάν Λοντιό, διαχειριστής των επιχειρήσεων του διαστημικού σκάφους Rosetta της ESA.

Περίπου πέντε πιθανές θέσεις προσγείωσης θα προσδιοριστούν έως τα τέλη Αυγούστου, πριν ο κύριος τόπος προσδιοριστεί στα μέσα Σεπτεμβρίου. Το τελικό χρονοδιάγραμμα για την ακολουθία των γεγονότων για την απελευθέρωση του Philae - που σήμερα αναμένεται για τις 11 Νοεμβρίου - θα επιβεβαιωθεί έως τα μέσα Οκτωβρίου.

"Κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών, εκτός από τον χαρακτηρισμό του πυρήνα του κομήτη και του καθορισμού των εργασιών για το υπόλοιπο της αποστολής, θα ξεκινήσουμε την προετοιμασία για μια άλλη πρωτιά στη διαστημική ιστορία: την προσγείωση σε έναν κομήτη," λέει ο Ματ.

"Μετά την προσγείωση, η Ροζέτα θα συνεχίσει να συνοδεύει τον κομήτη μέχρι την πλησιέστερη προσέγγιση προς τον Ήλιο, τον Αύγουστο του 2015 και μετά, βλέποντας τη συμπεριφορά του από κοντά ώστε να μας δώσει μια μοναδική εικόνα σε πραγματικό χρόνο και εμπειρία για το πώς λειτουργεί ένας κομήτης καθώς αυτός τρέχει γύρω από τον Ήλιο."

Σημειώσεις για συντάκτες:

Η Ροζέτα ξύπνησε από την αδρανοποίηση στο βαθύ διάστημα στις 20:18 ώρα Ελλάδος στις 20 Ιανουαρίου 2014, εννέα εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τον κομήτη 67P/Churyumov-Gerasimenko. Έπειτα, τα 11 επιστημονικά όργανα του τροχιακού σκάφους και τα 10 του προσεδαφιστή επανενεργοποιήθηκαν και ετοιμάστηκαν για τις επιστημονικές παρατηρήσεις. Δέκα ελιγμοί τροχιακής διόρθωσης διεξήχθησαν μεταξύ της 7ης Μαΐου και της 6ης Αυγούστου, μειώνοντας την ταχύτητα του διαστημικού σκάφους σε σχέση με τον κομήτη από 775 μ / δευτ έως 1 μ / δευτ, που ισοδυναμεί με ρυθμό βαδίσματος. Κάθε ένας από αυτούς τους ελιγμούς ήταν κρίσιμος: ακόμη και ένας αν είχε αποτύχει, η συνάντηση δεν θα ήταν εφικτή. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτούς τους ελιγμούς μπορούν να βρεθούν στο blog της Rosetta. 

Η τελευταία εικόνα «άφιξης» θα παρουσιαστεί στην επιστημονική διάσκεψη της σημερινής εκδήλωσης "Ροζέτα ραντεβού με κομήτη" στο Κέντρο Διαστημικών Επιχειρήσεων της ESA, ESOC, στο Ντάρμσταντ, Γερμανία, και παράλληλα θα δημοσιευτεί από τον ιστότοπο της ESA.

The latest ‘arrival’ image will be presented in the science session of today’s ‘Rosetta comet rendezvous’ event at ESA’s Space Operations Centre, ESOC, in Darmstadt, Germany, and in parallel will be published online on the ESA Portal.