Envisat gelanceerd

De lancering werd gevolgd door tientallen juichende ingenieurs en wetenschappers op de lanceerbasis zelf en bij ESA -vestigingen in Europa. Ariane 5 spoot als een vuurpijl de heldere hemel in en leverde zijn lading af op precies het beoogde punt voor het begin van een 800 km hoge, zonsynchrone baan om de polen van de aarde.

Envisat - de grootste tot nog toe gebouwde milieusatelliet - treedt in de voetsporen van ESA’s succesvolle aardobservatiesatellieten ERS-1 and ERS-2, die in de jaren negentig van de vorige eeuw werden gelanceerd. Met de sateliet zullen klimaatsveranderingen en milieuvraagstukken worden bestudeerd. Ook kan de satelliet worden ingezet bij de voorspelling en het volgen van rampen zoals aardbevingen en vulkaanuitbarstingen.

“Dit is een opwindende dag voor ESA en de Europese ruimtevaartgemeenschap in zijn geheel,” zei José Achache, ESA’s directeur voor aardobservatie. “Europa neemt nu de leiding op het gebied wereldwijde observatie van milieu- en klimaatvraagstukken en zal een belangrijk stempel drukken op de toekomst van remote sensing van de aarde.

”De tien instrumenten aan boord van Envisat beslaan meer dan enig andere satelliet een heel spectrum van aandachtsgebieden en zijn gericht op het waarnemen van wisselwerkingen tussen atmosfeer, oceaan, poolijskapen, vegetatie en menselijke activiteiten. We kunnen nu overal ter wereld de kleinste veranderingen op het aardoppervlak vastleggen. Deze ruimtevaartmissie ondervindt dan ook grote belangstelling van klimatologen en aardwetenschappers over de hele wereld.”

Jacques Louet, de projectmanager van Envisat, volgde de lancering vanaf Kourou. Hij gaf toe dat er een risico verbonden was aan het onderbrengen van zoveel knowhow in slechts één satelliet. “Maar omdat we een samenhang tussen al die verschillende vraagstukken willen vinden, moesten we deze weg wel volgen.”

Door de enorme afmetingen van Envisat zijn bijna alle Europese ruimtevaartindustrieën betrokken geweest bij de bouw van de satelliet en zijn instrumenten. Zo leverden Nederlandse wetenschappelijke instituten een belangrijke bijdrage aan het meetinstrument SCIAMACHY. SCIAMACHY, in samenwerking met Duitsland en België ontwikkeld, zal vanuit de ruimte nauwlettend de vinger aan de pols van de aardatmosfeer houden. SCIAMACHY meet met grote precisie de samenstelling van onze atmosfeer en stelt de verdeling vast van ozon en andere gassen die belangrijk zijn voor het broeikaseffect of het weren van ultraviolette straling. Het optische deel van SCIAMACHY werd bij Fokker Space in Leiden samengebouwd. Fokker Space was ook verantwoordelijk voor de samenbouw van de reusachtige, uitvouwbare zonnepanelen van Envisat.

Nu de lancering succesvol is verlopen, duurt het nog een paar weken voordat de werking van de satelliet is gecontroleerd en ook de verschillende verbindingen voor de ontvangst van gegevens zijn getest. Daarna begint een zes maanden lange periode waarin de tien instrumenten worden gekalibreerd. Zij zullen immers op en top moeten gaan werken.

De succesvolle lancering van Envisat betekent ook het opnieuw in gebruik nemen van Ariane 5 als lanceerraket. De bovenste trap van de raket heeft meer dan 300 tests ondergaan sinds vorige zomer, toen tijdens de vlucht van Ariane 510 twee satellieten, waaronder ESA’s Artemis, in de verkeerde baan terecht kwamen. Dankzij het feit dat de Artemis was voorzien van een nieuwe ionenmotor, kon deze satelliet alsnog naar zijn bedoelde positie in de geostationaire baan worden gemanoeuvreerd. Artemis kan daardoor deze zomer in gebruik worden genomen.