Fly me to the Moon
Astronauten nemen al muziek mee de ruimte in sinds de begin jaren van de ruimtevaart. Muziek en de ruimte zijn soms zelfs zó aan elkaar verbonden, dat sommige nummers en songs bijna niet meer los te denken zijn van het grote onbekende buiten de dampkring. Deze nummers hebben zich diep genesteld in het collectieve geheugen. De Blue Danube Waltz van Johann Strauss doet ons bijvoorbeeld standaard terugdenken aan een klassieke scene in de film '2001: A Space Odyssey', waarin een ruimteschip aan een ruimtestation gekoppeld wordt.
De eerste noten die in de ruimte gehoord werden, waren echter heel andere klanken. In december 1965 werd de bemanning van Gemini 7 getrakteerd op een Hawaïaanse muziekuitzending. Tijdens de latere Apollo-vluchten in de tweede helft van de jaren 60 van de vorige eeuw namen bemanningsleden voor het eerst zelf cassettespelers en -bandjes mee de ruimte in. De bandjes stonden tjokvol muziek, maar werden op latere momenten in de missie overschreven met data, die de astronauten toen nog op cassettebandjes opnamen.
Ook de bemanning van Apollo 11 had cassettebandjes bij zich. De eerste mensen op de maan luisterden naar Dvorak's New World Symphony. Tegen de tijd dat Apollo 15 in 1971 naar de maan vloog, was de muzieksmaak van de astronauten aardig veranderd. Hun cassettebandjes stonden vol met liedjes van The Beatles, Simon and Garfunkel, The Moody Blues en, natuurlijk, Frank Sinatra's 'Fly me to the Moon'.
Waarom nemen astronauten zo graag muziek mee de ruimte in? Volgens NASA-astronaut Steve Robinson is muziek “een van de meest persoonlijke dingen die je bij je kunt hebben in de ruimte. Je voelt je er thuis door.” Dat mensen muziek associëren met bepaalde herinneringen en gebeurtenissen is inmiddels door meerdere studies bewezen. Weer andere studies gaan in op het positieve effect dat muziek kan hebben op iemands prestaties. Muziek helpt daarnaast te ontspannen. En het helpt het lichaam met het vrijlaten van bepaalde hormonen, waaronder oxytocine: een stof die samenwerken en medeleven stimuleert.
Dat muziek mensen verbindt bewees de Canadese astronaut Chris Hadfield vlak voor zijn reis naar het ruimtestation Mir. Hadfield wist dat de al in het ruimtestation aanwezige ESA-astronaut Tomas Reiter een volleerd gitarist was, maar dat de in het ruimtestation achtergebleven gitaar kapot was. Daarop liet de Canadees een nieuwe elektrische gitaar zo aanpassen, dat hij hem op kon vouwen en mee kon nemen in zijn bagage. Toen het tweetal elkaar ontmoette in de ruimte konden ze zo samen popliedjes en Russische folkballades zingen.
Muziek kan mensen inspireren en kan emoties overbrengen, soms veel beter dan het geschreven woord. “Er zijn bepaalde strofen, harmonieën en teksten die je een erg warm gevoel kunnen geven”, aldus astronaut Hadfield. Daar is ESA-astronaut André Kuipers het roerend mee eens. De op dit moment in de ruimte rondzwevende astronaut is een grote muziekliefhebber met een brede smaak. Van Armin van Buuren tot Albinoni en van Vangelis tot Vaughan-Williams. En voor astronauten die zelf muzikale aanleg hebben is er ook nog een keyboard aan boord van het ISS.
Waar André zich tijdens zijn eerste ruimtemissie in 2004 nog tevreden moest stellen met drie mini-CD's en cassettebandjes die door andere astronauten werden achtergelaten, is André's muzikale voorkeur dit keer niet gebonden aan een bepaalde limiet. De muziek wordt nu namelijk vanaf de aarde als digitaal bestand naar het ISS verzonden. Ongeveer net zoals de manier waarop wij onze deuntjes op aarde downloaden naar onze laptops of smartphones.
Speciaal voor de spaarzame rustmomenten aan boord van het ISS wilde André de perfecte playlist samenstellen. Voorafgaand aan zijn vertrek besteedde hij samen met vrienden en familie veel tijd aan het selecteren van muziek voor zijn meer dan vijf maanden durende PromISSe-missie.
Muziek kan erg persoonlijk zijn, maar heeft ook de kracht om mensen met elkaar te verbinden. Zo is André's playlist erg persoonlijk voor hem, maar kunnen de liedjes op zijn playlist ook andere mensen inspireren. André heeft ons toestemming gegeven om zijn persoonlijke playlist te bekijken, zodat we een beetje mee kunnen leven met zijn ervaring aan boord van het ISS.
André's playlist staat vol met bands en artiesten die hij zelf prettig vindt om te horen. Toen enkele van deze artiesten hoorden dat een of meerdere van hun songs afgespeeld zouden worden in de ruimte, namen ze speciaal voor André een persoonlijke boodschap op. Onder de artiesten bevinden zich namen als de Britse rockband Marillion, drummer Nick Mason van Pick Floyd, Fluitsma en Van Tijn en gitarist Harry Sacksioni. Dankzij zijn enorme liefde voor muziek mocht André zelf op eerste kerstdag vanuit de ruimte de aftrap geven aan de Top 2000 op Radio 2. De liedjes uit de Top 2000 bevinden zich overigens ook op André's playlist.
Weten welke liedjes er allemaal staan op de playlist van André? Download de complete lijst in PDF-formaat: Playlist[web].pdf
André heeft ook voor iedere dag dat hij in de ruimte zit een song van de dag geselecteerd. Weten welk liedje vandaag André's favoriet is?: blogs.esa.int/andre-kuipers
Wil je naar André schrijven of zelf een nieuw lied voor zijn playlist voorstellen? Stuur ons dan een berichtje via: contactesa@esa.int
