Hubble ruimtetelescoop viert vijftiende verjaardag
Stervende sterren, zwarte gaten, kleurrijke gasnevels en zelfs de inslag van een komeet. De waarnemingen van de Hubble ruimtetelescoop hebben onze kijk op het heelal voorgoed veranderd. Zondag is het precies vijftien jaar geleden dat de ruimtetelescoop werd gelanceerd. En nog steeds blijft Hubble verbazen…
Als er een Guinness boek voor ruimterecords zou bestaan, dan stond de Hubble ruimtetelescoop met stip op de eerste plaats als het gaat om astronomische doorbraken. Wat te denken van een acht jaar durende studie die aantoonde dat het heelal steeds sneller uitdijt. Of een foto van het ontstaan van de allereerste sterrenstelsels, niet lang na de oerknal. En dan is er nog het bewijs dat elk sterrenstelsel een zwart gat in het midden heeft.
Bril
Het had niet veel gescheeld of Hubble had al deze mysteries niet ontrafeld. Want nadat Hubble in 1990 met een Space Shuttle in zijn baan rond de aarde was gebracht, bleek elke waarneming door een slijpfout in de lens onscherp. Pas toen de ruimtetelescoop in 1993 tijdens een servicemissie voorzien werd van een speciale ‘bril’ kon het grote ontdekken beginnen.
Tegelijk onderging de telescoop een grondige controle en werden de zonnepanelen vervangen. De oude zijn door de astronauten mee terug genomen naar de aarde, een stukje ervan is te zien in Space Expo in Noordwijk.
Na de eerste onderhoudsbeurt werd Hubble nog drie keer bezocht door astronauten: in 1997, 1999 en 2002. Bij de missie van 1999 waren ESA-astronauten Jean-Francois Clervoy en Claude Nicollier van de partij om Hubble klaar te maken voor de 21ste eeuw.
Up to date
Dat Hubble ín de ruimte gerepareerd kan worden is volgens Daccio Macchetto, hoofd van ESA’s ruimtetelescoop divisie, de belangrijkste reden voor zijn succes: ‘Hij werd ontworpen met de techniek van jaren zeventig, gebouwd met die van de jaren tachtig en up to date gehouden met de jongste ontwikkelingen in negentiger jaren.’ Kortom: Hubble is een satelliet die met zijn tijd mee gaat en dus in kan spelen op de veranderende behoefte van wetenschappers.
Macchetto heeft de helft van zijn leven gewerkt aan de telescoop die behalve gepland onderzoek ook allerlei ontdekkingen deed die van tevoren niet waren voorzien. Zo werd bijvoorbeeld duidelijk hoe sterrenstelsels en planeten zich vormen en was Hubble ooggetuige van een komeetinslag op Jupiter in 1994 (Shoemaker-Levy 9).
Vierhonderdduizend observaties
Hubble is een gezamenlijk project van ESA en NASA. In vijftien jaar tijd deed de telescoop meer dan vierhonderdduizend observaties van ruim 25.000 astronomische objecten. Dat leverde tien terabyte (een één met dertien nullen!) aan informatie op. En nog steeds tuurt Hubble, zeshonderd kilometer hoog boven de aarde, naar de diepste geheimen van het heelal.
