Vulkanische risico's
Meer dan 1500 vulkanen die zich in de buurt van bewoond gebied bevinden, zijn een bron van ernstige risico's. Directe risico's:
- uit het binnenste van de vulkaan:
- Lavastroom
- Lavakoepel
- Pyroclastische stroom
- Vulkanische bommen
- Vallende as
- Gasuitstoot
- Pluim
- van het oppervlak van de vulkaan
- LInstorting van de lavakoepel
Afgeleide of samengestelde risico's:
Lavastroom: De snelheid van een lavastroom is meestal laag (m/s tot m/dag), daarom kan de bevolking die bij de vulkaan woont op tijd ontsnappen. Het typische volume van een lavastroom varieert van 0,01km³ tot 10 km³. De uitstrekking van de lava is afhankelijk van de helling, de uitstroomsnelheid en de duur van de uitbarsting. Lavastromen brengen onherstelbare schade aan het land aan en veroorzaken bosbranden.
Lavakoepel & instorting van een lavakoepel: Soms wordt voor de uitbarsting van een explosieve vulkaan een lavakoepel opgebouwd. Deze kan zich met een snelheid van tot een meter per dag uitbreiden en is zeer instabiel. Wanneer de hoeveelheid gas te groot wordt explodeert de lavakoepel en vindt er een uitbarsting plaats (bijv. Mount St. Helens).
Pyroclastische stroom: Een mengsel van heet gas en lavablokken kan zorgen voor grote explosies of instortingen van een lavakoepel. Ze kunnen een snelheid van meer dan 400 km/uur bereiken en zijn heel gevaarlijk (Merapi, 1985; Montserrat, 2000; Souffrire Hills Montserrat, 2000).
Vulkanische bommen: Dit zijn stukken lava die worden uitgestoten terwijl ze viskeus zijn (dus gedeeltelijk gesmolten) met een diameter van meer dan 65 mm. Tijdens hun reis door de lucht krijgen ze vaak een ronde, aerodynamische vorm.
Vallende as: Het zeer fijne materiaal dat voortkomt uit het vulkanische gesteente. Het is in bijna alle explosieve vulkanische uitbarstingen aanwezig. In heel energieke, explosieve uitbarstingen wordt tefra (as) naar boven geworpen tot in de bovenste atmosfeer. Het fijnste tefra kan door een straalstroom honderden en duizenden kilometers weg worden geblazen.
Gasuitstoot en vulkanische pluim: Vulkanen stoten verschillende gassen uit naar de atmosfeer, vooral H2O, CO2 en SO2. Deze gassen kunnen uiteindelijk zure regen en watervervuiling veroorzaken. Verder kan de eruptiekolom (pluim) van hete vulkanische as en gas gevaarlijk zijn voor het luchtverkeer (Eyjafjallajökull, 2010), aangezien de toelaatbare asconcentratie voor een vliegtuig niet bekend is (een eruptiewolk kan binnen slechts vijf minuten de vluchthoogte van een vliegtuig bereiken).
In extreme gevallen van uitgestrekte vulkanische wolken gedurende lange tijdsperiodes kan ook het klimaat worden beïnvloed. De temperaturen kunnen lager worden als de vulkanische wolk voorkomt dat de zon het aardoppervlak bereikt.
Lahars (modder- of puinstromen): Stromen die door het mengen van vulkanische deeltjes en water zijn gevormd. Puinstromen zijn grover en minder samenhangend dan modderstromen.
Tsunami: De explosie van de Krakatau in 1883 veroorzaakte een tsunami die de kustgebieden in Java en Sumatra (Indonesië) trof.
Aardbevingen: Vulkanische activiteit kan verband houden met seismische activiteit.
|