Meteorological satellites

Αυτό θα μπορούσε να συγκριθεί με τη φωτογραφία ενός βουνού: Αν βρισκόμαστε πολύ κοντά στο βουνό, δεν μπορούμε να το δούμε ολόκληρο μέσα από το φακό της φωτογραφικής μηχανής κι επομένως μπορούμε να φωτογραφήσουμε μόνο ένα τμήμα του. Για να «χωρέσουμε» ολόκληρο το βουνό σε μια φωτογραφία, θα πρέπει να απομακρυνθούμε περισσότερο.

Κατά παρόμοιο τρόπο, για να μπορέσει ο δορυφόρος να φωτογραφήσει τη Γη ως ένα ενιαίο δίσκο, θα πρέπει να βρίσκεται πολύ μακριά από τον πλανήτη. Αλλά ένας δορυφόρος που βρίσκεται ήδη σε τροχιά, δεν μπορεί να την αλλάξει. Έτσι λοιπόν αν χρειάζεται μια πιο μακρινή φωτογραφία του πλανήτη (δηλαδή μια φωτογραφία που να φαίνεται ολόκληρος ο δίσκος του πλανήτη), τότε χρησιμοποιείται ένας άλλος δορυφόρος που κινείται σε πιο μακρινή τροχιά.  
 

	Earth's surface

Σημείωση: Επειδή η Γη είναι σφαιρική, είναι αδύνατον να δούμε ολόκληρο τον πλανήτη ταυτόχρονα – μπορούμε να δούμε μόνο μια πλευρά του πλανήτη κάθε φορά. Έτσι, όταν φωτογραφίζεται από πολύ μακρινές αποστάσεις η Γη, μοιάζει με δίσκο.

Εναλλακτικά, όταν οι επιστήμονες επιθυμούν να φωτογραφήσουν ένα μεγάλο τμήμα της επιφάνειας της Γης, προγραμματίζουν τον αισθητήρα του δορυφόρου να τραβήξει διαδοχικές φωτογραφίες, τη μία δίπλα στην άλλη. Ενώνοντας στη συνέχεια αυτές τις φωτογραφίες μπορούμε να έχουμε την εικόνα μιας μεγάλης επιφάνειας ή ακόμη και ολόκληρου του πλανήτη, αλλά αυτές οι φωτογραφίες δεν θα έχουν ληφθεί την ίδια χρονική στιγμή.

Στην επάνω εικόνα, ο δορυφόρος βρίσκεται σε μια σχετικά μακρινή τροχιά γύρω από τη Γη (±36,000 km). Αυτός είναι και ο λόγος που μπορεί και βλέπει «ολόκληρο» τον πλανήτη.
 
 

Each square represents one image

Στην κάτω εικόνα, η τροχιά στην οποία βρίσκεται ο δορυφόρος είναι πιο κοντά στη Γη (± 800 km). Κάθε τετράγωνο (μαύρο ή κόκκινο) αντιπροσωπεύει και μια διαφορετική εικόνα. Όταν πολλές τέτοιες εικόνες ενωθούν μεταξύ τους, δημιουργούν μια μεγαλύτερη εικόνα που ονομάζεται «μωσαϊκό».
 
 

	West London TM image

Μερικές φορές οι επιστήμονες θέλουν να παρατηρήσουν κάποιο συγκεκριμένο χαρακτηριστικό με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Σε αυτή την περίπτωση κάνουν μεγέθυνση σε ένα μικρό κομμάτι της επιφάνειας της Γης. Αυτό θα μπορούσε να συγκριθεί με τη φωτογραφία ενός βουνού. Αν το αντικείμενο που μας ενδιαφέρει σε αυτή τη φωτογραφία είναι ένα σπίτι και ο στάβλος του, θα χρειαστεί να κάνουμε μεγέθυνση για να το δούμε καθαρά. Αν η φωτογραφία που θα τραβήξουμε περιλαμβάνει ολόκληρο το βουνό, τότε δεν θα έχουμε ικανοποιητική λεπτομέρεια στο σπίτι και τον στάβλο.
 
 

West London aerial map

Η εικόνα στα αριστερά είναι μια αεροφωτογραφία του Λονδίνου. Η επιλογή σχετικά με την πιο κατάλληλη για χρήση θα εξαρτηθεί από το είδος της εργασίας που πρέπει να εκτελεστεί. Για παράδειγμα, για τη μέτρηση της ανάπτυξης μιας πόλης, η δορυφορική εικόνα θα εξυπηρετήσει καλύτερα, αλλά για τη μέτρηση της κυκλοφορίας στον Τάμεση, η αεροφωτογραφία θα εξυπηρετήσει καλύτερα.

Οι επιστήμονες μπορεί να αποφασίσουν να εστιάσουν την προσοχή τους σε μερικά φαινόμενα στην επιφάνεια της Γης. Σε αυτή την περίπτωση, θα θέλουν να κάνουν μεγέθυνση και να παρακολουθήσουν ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό αντί για μια συγκεκριμένη περιοχή. Για παράδειγμα, μπορεί να αποφασίσουν να μεγεθύνουν έναν ανεμοστρόβιλο, μια πυρκαγιά σε δάσος ή μια πλημμύρα.

Όταν χρησιμοποιούνται δορυφορικές εικόνες για την παρατήρηση συγκεκριμένων τύπων χαρακτηριστικών ή συμβάντων, αυτό καλείται «δορυφορικές εφαρμογές». Για παράδειγμα, μία από τις εφαρμογές του δορυφόρου ERS είναι η παρακολούθηση της εξέλιξης της τρύπας του όζοντος επάνω από την Ανταρκτική.
 
 

Τρύπα του όζοντος πάνω από το Νότιο Πόλο, Σεπτέμβριος 2001

Η εικόνα στα αριστερά δείχνει την τρύπα του όζοντος πάνω από το Νότιο Πόλο. Ο δορυφόρος ERS διαθέτει ένα όργανο με δυνατότητα να μετράει την ποσότητα του όζοντος που βρέθηκε στην ατμόσφαιρα.

Όσο πιο σκούρα είναι η εικόνα, τόσο μικρότερη ποσότητα όζοντος μετριέται από το όργανο. Επομένως οι επιστήμονες μπορούν να συζητούν για μια τρύπα στη στοιβάδα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική, επειδή αυτή η περιοχή στην εικόνα είναι υπερβολικά σκοτεινή, που σημαίνει ότι η ποσότητα του όζοντος είναι πολύ χαμηλή.

* Δείτε την απάντηση στο κάτω μέρος της σελίδας

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τις δορυφορικές εφαρμογές, μπορείτε επίσης να επισκεφτείτε τις ενότητες στην ιστοσελίδα του Eduspace σχετικά με Παγκόσμιες αλλαγές και Παρακολούθηση καταστροφών.
 
 
* Απάντηση: παρακολούθηση πυρκαγιών σε δάση, τροπικών κυκλώνων, πλημμυρών, κτλ.