Δε χρειάζονται μεγάλες ποσότητες πετρελαίου για να προκληθεί σοβαρή καταστροφή. Το πετρέλαιο σχηματίζει μια λεπτή μεμβράνη στην επιφάνεια του ωκεανού. Μπορεί να μεταφερθεί σε πολύ μακρινές αποστάσεις ή να διασπαστεί και να αναμιχθεί με το νερό όταν υπάρχουν δυνατοί άνεμοι στην περιοχή. Για τους οργανισμούς η πετρελαϊκή μόλυνση έχει τοξική δράση καθώς αποτρέπει την απορρόφηση σημαντικών θρεπτικών ουσιών. Η απώλεια της μόνωσης και οι υδρόφοβες ιδιότητες του πετρελαίου έχουν συνήθως καταστροφικά αποτελέσματα στα ζώα. Ακόμη και μικρές διαρροές μπορούν να αποβούν καταστροφικές ανάλογα με τον τύπο του πετρελαίου, την ενδημική βλάστηση, την εποχή, την ισχύ του ανέμου κλπ.  
 

	ERS-2 satellite

Παρακολούθηση με δορυφόρους
 
Τo 70% της επιφάνειας της γης καλύπτεται από τους ωκεανούς και είναι αδύνατο να παρακολουθούνται με τις παραδοσιακές μεθόδους (σημαδούρες, πλοία και αεροσκάφη). Το σοβαρότερο πρόβλημα στην παρακολούθηση αυτών των περιοχών είναι ότι αυτές καλύπτουν τεράστιες εκτάσεις, ενώ σοβαρά προβλήματα δημιουργούν και τα κύματα, τα σύννεφα και διάφορες άλλες καιρικές συνθήκες.

Ιδιαίτερα χρήσιμοι, ωστόσο, αποδείχθηκαν οι δορυφόροι πολιτικής τροχιάς. «Κοιτάζουν» τη γη κατά μήκος μιας μεγάλης λωρίδας καλύπτοντας τεράστιες εκτάσεις σε μικρό χρονικό διάστημα.

Πιο αποτελεσματικοί είναι οι δορυφόροι ραδιοεντοπισμού (δορυφόροι-ραντάρ). Ένας απεικονιστικός ραδιοεντοπιστής εκπέμπει μικροπαλμούς προς το έδαφος και καταγράφει την ενέργεια που ανακλάται και επιστρέφει. Η εικόνα που προκύπτει μοιάζει λίγο με ασπρόμαυρη φωτογραφία. Στις δορυφορικές εικόνες, οι πετρελαιοκηλίδες φαίνονται σαν ένα σκοτεινό σημείο ή μια σκοτεινή γραμμή πάνω σε γκρι φόντο. Αυτό συμβαίνει επειδή το πετρέλαιο λειαίνει την επιφάνεια της θάλασσας και επομένως μειώνει την ενέργεια των ανακλώμενων μικροκυμάτων που φτάνει πίσω στο δορυφόρο, σε σχέση με την ανάκλαση από μια καθαρή (και σχετικά πιο άγρια) θάλασσα.
 
 
Στη Νορβηγία, η υπηρεσία παρακολούθησης πετρελαιοκηλίδων συνεργάζεται με τη Νορβηγική Υπηρεσία Ελέγχου της Μόλυνσης (SFT) στο δορυφορικό σταθμό Τromsο (βλέπε διευθύνσεις στο διαδίκτυο παρακάτω). Η υπηρεσία βασίζεται κυρίως στα δεδομένα από τους ευρωπαϊκούς ραδιοεντοπιστικούς δορυφόρους ERS-1 και ERS-2 και τον καναδικό RADARSAT. Σκοπός της υπηρεσίας παρακολούθησης πετρελαιοκηλίδων είναι να ενημερώνει τις αρχές για την ύπαρξη ενδεχόμενης πετρελαιοκηλίδας εντός δύο ωρών από τη διέλευση του δορυφόρου πάνω από την υπό παρακολούθηση περιοχή.

Τα αεροπλάνα λειτουργούν σε συνεργασία με τις κινήσεις των δορυφόρων. Η αναγνώριση μιας πετρελαιοκηλίδας εξαρτάται από το πάχος της, την ηλικία της, καθώς επίσης και από μερικά χαρακτηριστικά της εικόνας, ενώ γίνεται ευκολότερα, όταν η ταχύτητα του ανέμου κυμαίνεται από 3 ως 12 m/sec. Κάτω από αυτή την ταχύτητα ανέμου η θάλασσα εμφανίζεται στη δορυφορική εικόνα με μαύρο χρώμα, ενώ πάνω από αυτήν, η θάλασσα εμφανίζεται πολύ φωτεινή δυσχεραίνοντας τον εντοπισμό της πετρελαιοκηλίδας.

Νορβηγική Υπηρεσία Ελέγχου της Ρύπανσης (SFT)

Στην πραγματικότητα το πετρέλαιο δημιουργεί μία λεπτή στρώση στην επιφάνεια του νερού. Το πάχος της μπορεί να είναι όσο το πάχος ενός μορίου, περίπου 1/100.000mm. Προσπαθήστε να υπολογίσετε πόσο μεγάλη έκταση του ωκεανού θα κάλυπταν 10 lt πετρελαίου.
 
 

Oil dumped during cleaning operations

Παρακολούθηση πλοίων
 
Οι ραδιοεντοπιστικοί δορυφόροι αποδείχτηκαν πολύ αποτελεσματικοί και στην παρακολούθηση της θαλάσσιας κυκλοφορίας. Σε μια εικόνα ραδιοεντοπισμού τα πλοία εμφανίζονται ως φωτεινές κουκίδες. Αν ο άνεμος δεν είναι πολύ δυνατός (κάτω από 10-15m/sec) διακρίνονται ακόμη και τα απόνερα του πλοίου, επιτρέποντας έτσι τον υπολογισμό της πορείας του. Με μια προσεκτική ανάλυση των εικόνων ραδιοεντοπισμού μπορούμε ακόμη να διακρίνουμε και ένα μικρό κενό ανάμεσα στη φωτεινή κουκκίδα του πλοίου και τα απόνερά του. Αυτό το κενό μπορεί να μετρηθεί και να χρησιμοποιηθεί για να υπολογιστεί η ταχύτητα του πλοίου.
 
 
Άσκηση
 
Download the radar image taken from the ERS-1 satellite in heavy mist on 25 November 1994. Η λαμπερή κουκίδα στην εικόνα μοιάζει εκ πρώτης όψεως με πλοίο που αδειάζει μικρές ποσότητες κάποιου ελαιώδους υλικού στη Βόρεια θάλασσα.

Μελετώντας, ωστόσο, την εικόνα και την περιοχή βρέθηκε ότι ήταν εξέδρα εξόρυξης πετρελαίου. Οι άσχημες καιρικές συνθήκες δεν επέτρεπαν την πτήση κάποιου αεροπλάνου στην περιοχή για άμεσο έλεγχο. Με ένα απλό τηλεφώνημα στο Γενικό Επιθεωρητή της εξέδρας επιβεβαιώθηκε ότι είχε γίνει ένα ατύχημα και υπήρχε διαρροή πετρελαίου.

Οι ειδικοί που ανέλυαν την εικόνα υπολόγισαν αμέσως πότε ξεκίνησε η κηλίδα υποχρεώνοντας την πετρελαϊκή εταιρεία να μην μπορεί παρά να πει την αλήθεια.
 
 

Η φωτεινή κουκκίδα στην εικόνα είναι η εξέδρα και η μαύρη λωρίδα το πετρέλαιο. Η λωρίδα της πετρελαιοκηλίδας σχηματίζει γωνία επειδή ο άνεμος άλλαξε κατεύθυνση κατά τη διάρκεια της διαρροής.

Για να κάνετε την άσκηση χρειάζεται να γνωρίζετε ακόμη δύο πράγματα. Πρώτον, ότι η ταχύτητα του ανέμου ήταν 5m/sec κατά τη διάρκεια της διαρροής και ότι μια επιπλέουσα πετρελαιοκηλίδα κινείται μεν στην κατεύθυνση του ανέμου αλλά μόνο με το 3% της ταχύτητάς του.