| | |  | Oil spill monitoring by airborne surveillance | |
Βοήθεια! Μια τεράστια πετρελαιοκηλίδα πλησιάζει την ακτή!
Στη Μεσόγειο, οι χώρες έχουν επιστρατεύσει αεροπλάνα που περιπολούν συχνά τις ακτές παρακολουθώντας την θαλάσσια κίνηση και ρύπανση. Στις ανοιχτές θάλασσες, ωστόσο, η παρακολούθηση είναι είτε πολύ σπάνια είτε εντελώς ανύπαρκτη.
| | | ERS-2 satellite |
Σε θαλάσσια οικοσυστήματα, όπως η Μεσόγειος Θάλασσα, όπου το περιβάλλον είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο η παρακολούθηση από το διάστημα είναι ζωτικής σημασίας.
Η εικόνα που βλέπετε προέρχεται από το δορυφόρο ERS (δεξιά) που κατασκευάστηκε και εκτοξεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος. Στο δορυφόρο έχει ενσωματωθεί ένας ραδιοεντοπιστικός αισθητήρας (ραντάρ) που έχει την ικανότητα να παρακολουθεί την επιφάνεια της γης ακόμα και με νεφοσκεπή ουρανό ή το βράδυ. Οι ραδιοεντοπιστικές εικόνες μοιάζουν με φωτογραφίες αλλά η ερμηνεία τους είναι διαφορετική. (Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε το σύνδεσμο για τις τεχνολογίες ραδιοεντοπισμού).
| | Black and white radar image of the ocean | |
Σε μια ραδιοεντοπιστική εικόνα, ο ωκεανός δεν έχει μπλε χρώμα αλλά μαύρο και άσπρο ενώ μπορεί να έχει και διάφορα άλλα παράξενα χαρακτηριστικά. Κατά κανόνα, όσο πιο φωτεινή φαίνεται η επιφάνεια της θάλασσας, τόσο πιο άγριες είναι οι συνθήκες που επικρατούν (επειδή είναι μεγαλύτερη η ταχύτητα του ανέμου). Αλλά η παρουσία πετρελαίου μειώνει τις αναταράξεις του νερού και επομένως λειαίνει την επιφάνειά του (κάνοντάς την να φαίνεται πιο σκούρα, όπως στην εικόνα).
| | | Coloured radar image of the ocean |
Όμως η εικόνα στα αριστερά είναι έγχρωμη! Τι συμβαίνει; Αυτό οφείλεται επειδή η συγκεκριμένη εικόνα αποτελεί σύνθεση τριών εικόνων που ελήφθησαν σε τρεις διαφορετικές ημέρες. Για να μπορεί να γίνει διάκριση των πληροφοριών κάθε διαφορετικής ημέρας, δόθηκε διαφορετικό χρώμα σε κάθε εικόνα.
- Η εικόνα από τις 13 Σεπτεμβρίου 1991 έχει κόκκινο χρώμα
- Η εικόνα από τις 19 Σεπτεμβρίου 1991 έχει χρώμα πράσινο και
- Η εικόνα από τις 25 Σεπτεμβρίου 1991 έχει μπλε χρώμα.
Όλες οι εικόνες ελήφθησαν την ίδια ώρα της ημέρας (10:20 GMT). Αν οι τρεις εικόνες ήταν ταυτόσημες, η τελική εικόνα που θα προέκυπτε θα ήταν ασπρόμαυρη, επειδή κάθε σημείο της εικόνας θα περιείχε την ίδια ποσότητα μπλε, πράσινου και κόκκινου χρώματος. Αν όμως υπάρχει διαφορά στις εικόνας κάθε ημέρας, τότε θα βλέπαμε τη διαφορά αυτή ως χρώμα: π.χ. αν ένα σημείο έχει λιγότερο μπλε αλλά παραμένει σταθερό το ποσοστό του πράσινου και κόκκινου, τότε στην αθροιστική εικόνα το χρώμα θα μετατοπιζόταν από το γκρι στο κίτρινο.
Επομένως, τα χρώματα της εικόνας δηλώνουν τις μεταβολές στην απόκριση του ραδιοεντοπιστή (ή την οπισθοσκέδαση), στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της πρώτης και της τελευταίας εικόνας. Παρόλο που το χρονικό διάστημα είναι μικρό, η οπισθοσκέδαση από τη θάλασσα μπορεί να αλλάξει γρήγορα εξαιτίας του ανέμου (για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το σύνδεσμο για την τεχνολογίες ραδιοεντοπισμού). Ο βαθυκόκκινος (magenta) χρωματισμός της θάλασσας σημαίνει ότι μεταξύ 13 και 28 Σεπτεμβρίου υπήρχαν ισχυροί άνεμοι στην περιοχή. Η οριζόντια μπλε-βαθυκόκκινη γραμμή είναι ένα μέτωπο ανέμου που στις 25 Σεπτεμβρίου επέφερε μεταβολές στον καιρό.
Κάντε κλικ εδώ για να ανοίξετε την εικόνα φακών.
Μπορείτε να αναλύσετε πιο λεπτομερειακά κάθε ασπρόμαυρη εικόνα καθώς και το χάρτη, κάνοντας κλικ στο εικονίδιο του χάρτη αριστερά. Να είστε υπομονετικοί γιατί χρειάζεται λίγη ώρα για να κατέβει ο χάρτης. Αφού κατέβει, ψάξτε να βρείτε τα 4 τετράγωνα στην πάνω αριστερή γωνία. Ο χάρτης είναι αυτό με την άσπρη γωνία. Κάντε κλικ στο μικρό άσπρο τετράγωνο επάνω αριστερά και σύρετε το «φακό» κοντά στην ακτή. Σέρνοντας την κάτω δεξιά γωνία, μπορείτε να ανοίξετε το «φακό» περισσότερο και να βρείτε σε ποιο σημείο ακριβώς βρίσκεστε (είναι δηλαδή ένας χάρτης της περιοχής). Κάντε το ίδιο με τον πράσινο, τον κόκκινο και τον μπλε φακό. Επιλέξτε από την επάνω αριστερά γωνία τον έναν μετά τον άλλο και σύρετε τους αργά στη θάλασσα (καθώς και πάνω από την περιοχή της πετρελαιοκηλίδας). Μπορείτε να τους ανοίξετε ακόμη περισσότερο τραβώντας την κάτω δεξιά γωνία.
Ποια ημερομηνία πιστεύετε ότι δημιουργήθηκε η πετρελαιοκηλίδα; Στη ράβδο που βρίσκεται κάτω από την εικόνα μπορείτε να δείτε τη γεωγραφική θέση του κέρσορα. Τοποθετήστε τον κέρσορα στο κέντρο της πετρελαιοκηλίδας και διαβάστε τη θέση του. Κάνοντας αριστερό κλικ πάνω από ένα σημείο του χάρτη και μετά μετακινώντας το ποντίκι (κρατώντας πατημένο το αριστερό κουμπί), μπορείτε να μετρήσετε την απόσταση ανάμεσα σε δύο σημεία (η απόσταση θα εμφανιστεί στη ράβδο δίπλα στην τοποθεσία). Ωραία φάση, δεν συμφωνείτε; Τώρα έχετε όλα τα απαραίτητα εργαλεία για να κάνετε τις παρατηρήσεις και τις μετρήσεις σας και να συμπληρώσετε την παρακάτω φόρμα…
| | Oil slick approaching the coast | |
Στην περίπτωση που δεν βλέπετε τις ενδείξεις του δρομέα στην κάτω αριστερή ράβδο του παραθύρου, μπορείτε να κάνετε λήψη της εικόνας εάν κάνετε κλικ εδώγια να κάνετε λήψη της εικόνας, και να χρησιμοποιήσετε το λογισμικό LEOWorks για την πραγματοποίηση αυτής της άσκησης. Εκεί μπορείτε να διαχωρίσετε την εικόνα σε τρεις αρχικά μαυρόασπρες εικόνες (κόκκινο στις 13 Σεπτεμβρίου, πράσινο στις 19 Σεπτεμβρίου και μπλε στις 25 Σεπτεμβρίου) και μπορείτε να αναζητήσετε τη θέση του δρομέα [View - Cursor Position/Value (Προβολή - Θέση/Τιμή δρομέα)] και επίσης να μετρήσετε τις αποστάσεις [Image - Measure tool (Εικόνα - Εργαλείο μέτρησης)].
Στην κάτω αριστερή γωνία της εικόνας υπάρχει και μια δεύτερη πετρελαιοκηλίδα! Έχει χρώμα βαθυκόκκινο. Στην ημερήσια ασπρόμαυρη δορυφορική εικόνα, η κηλίδα εμφανίζεται μαύρη. (Σας θυμίζουμε ότι αυτό συμβαίνει επειδή το πετρέλαιο ηρεμεί τα κύματα και η επιφάνεια γίνεται λεία. Στις εικόνες ραδιοεντοπισμού, οι λείες επιφάνειες εμφανίζονται με σκούρο ή μαύρο χρώμα).
Ωστόσο οι πετρελαιοκηλίδες παρασύρονται από τα ρεύματα και τους ανέμους. Στην περίπτωση μας, το ρεύμα κινείται δυτικά και η μετακίνηση γίνεται με περίπου 320 μέτρα την ώρα. Επομένως, η πετρελαιοκηλίδα θα φτάσει κάποτε στην ακτή. Πότε; Μήπως πρέπει να κάνουμε κάτι;
Συμπληρώστε την άσκηση (κάντε κλικ για να τυπώσετε την άσκηση).
| |
