5000 keer in vrije val
Hij maakte geen ruimtevlucht, maar is in totaal toch meer dan een dag gewichtloos geweest. Onze landgenoot Vladmir Pletser voert weldra zijn 5000ste parabool uit tijdens een parabolische vlucht met een vliegtuig.
Zo'n parabool is in feite een kogelbaan in vrije val als de piloot tijdelijk het gas voor de motoren nagenoeg volledig terugneemt.
Tijdens een dergelijke parabool verkeert alles wat zich in het vliegtuig bevindt ongeveer 20 seconden in gewichtloosheid. Dat is niet zo heel lang, maar toch genoeg om allerlei technische, medische of wetenschappelijke experimenten uit te voeren. Daarna worden de motoren weer op volle kracht gezet, trekt het vliegtuig steil op en begint aan een nieuwe vrije val.
Meestal worden per vlucht een dertigtal parabolen uitgevoerd, telkens goed voor in totaal een tiental minuten die enigszins lijken op een echte ruimtevlucht.
Gewichtloosheid simuleren
ESA begon met parabolische vluchten in 1984. Tot 1988 werden in Texas zes campagnes uitgevoerd met behulp van een KC-135 vliegtuig van de NASA. In 1988 kreeg ESA de beschikking over een Caravelle 'Zero-G' vliegtuig van de Franse ruimtevaartorganisatie CNES. Tot 1995 werden met deze Caravelle nog eens 15 campagnes van parabolische vluchten uitgevoerd. Sinds september 1997 wordt (vanuit Bordeaux in Frankrijk) door het bedrijf Novespace een 'Zero-G' Airbus A-300 van CNES ingezet.
Om een toestand van gewichtloosheid op te wekken vliegt de Zero-G een nauwkeurig van tevoren berekend traject. Het toestel moet dezelfde paraboolbanen volgen die ieder object in vrije val aflegt. De benaming vrije val zegt het al. Het vliegtuig - en alles dat zich daarin bevindt - gedraagt zich dan als een omhoog geworpen en weer terugvallende steen. Ook een steen zweeft tijdens de worp vrij door de lucht en kent - tot hij neerkomt of een baanverandering ondergaat - geen gewicht.
Paraboolveteraan
'Paraboolvluchten zijn relatief goedkoop en geven een zeer goede simulatie van de microzwaartekracht die zich tijdens een echte ruimtevlucht voordoet,' vertelde Vladimir Pletser een tijd geleden.
Deze Belg kan met recht en reden een ware paraboolveteraan genoemd worden. Zijn parabool nummer 5000 voert hij normaal gezien uit tijdens de huidige 48ste ESA-campagne van parabolische vluchten. In principe is dat tijdens de vijfde parabool van de tweede vlucht op woensdag 19 maart.
Dat is goed voor in totaal 27 uur en 47 minuten gewichtloosheid in schijfjes van 20 seconden oftewel meer dan 18 banen om de aarde op de hoogte van het internationaal ruimtestation ISS', aldus Vladimir Pletser.
De ruimtemissies van de Amerikaanse astronauten Virgil Grissom en Scott Carpenter uit de beginjaren van de ruimtevaart en van 's werelds eerste kosmonaut Joeri Gagarin duurden niet eens zo lang.
5000 parabolen, daar doe je toch wel even over... 'Mijn eerste parabool dateert van maart 1986 tijdens de derde reeks parabolische vluchten van ESA', verklaart Pletser.
Zijn prestatie is dan wel geen wereldrecord, maar waarschijnlijk is het wel een record dat hij al deze parabolen uitvoerde aan boord van negen verschillende vliegtuigen.
Het gaat om de the KC-135/930 (1986-1992) en de KC-135/931 (1995) van de NASA, de DC-9/30 (1995) van NASA, de Iljoesjin IL-76 MDK (1994) van het Russiche Joeri Gagarin trainingscentrum voor kosmonauten, de Caravelle ‘Zero-G’ (1989-1994) van CNES-CEV en de Airbus A300 ‘Zero-G’ (1997-2008) van ESA en CNES.
Hij vloog ook met de Cessna Citation II (2001) van het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR), de Oostenrijkse Short Skyvan (2004) en een Fouga Magister (1993) van de Belgische of the Belgian Luchtmacht.
'Ik denk dat niemand anders in de wereld zoveel parabolen met zoveel verschillende vliegtuigen heeft uitgevoerd', verduidelijkt Vladimir Pletser.
'Tijdens de vluchten hield ik meer dan 700 experimenten in de gaten en was ik hoofdonderzoeker voor 13 experimenten. Ik was ook een proefkonijn voor 78 medische en fysiologische experimenten en een wetenschappelijke operator voor 63 experimenten.'
