Astrobiologe krijgt Pastoor Schmeitsprijs

De prijs wordt eens in de drie jaar toegekend aan een in Nederland werkende astronoom, jonger dan 40 jaar, voor onderzoek van uitzonderlijk hoge kwaliteit. Ehrenfreund heeft pionierswerk verricht op het gebied van de astrobiologie.

Het is de tweede keer dat de prijs is uitgereikt aan een niet-Nederlandse astronoom. Pascale Ehrenfreund is geboren in Wenen, waar zij zowel sterrenkunde als biologie studeerde. Sinds 1994 werkt zijn in Nederland en is verbonden aan het Raymond en Beverly Sackler Laboratorium voor Astrofysica van de Universiteit Leiden.

De Pastoor Schmeitsprijs is aan Pascal Ehrenfreund toegekend voor haar belangrijke bijdragen op het gebied van de studie van complexe interstellaire moleculen en voor haar pionierswerk op het gebied van de astrobiologie.

In de astrobiologie worden de fysische en chemische processen bestudeert die ten grondslag liggen aan de oorsprong van het leven. Al eerder werd naar Pascale Ehrenfreund een planetoïde vernoemd. Deze miniplaneet, een enkele kilometers groot rotsblok, cirkelt in een baan tussen de planeten Mars en Jupiter en draagt de naam 9826 Ehrenfreund.

Horizon 2000

Astrobiologie vormt een belangrijk punt van onderzoek in een aantal wetenschappelijke projecten van ESA. Zo zal in 2003 de Marsbodem op de aanwezigheid van eventueel (fossiel) leven worden onderzocht door de lander Beagle van Mars Express. In 2004 daalt de sonde Huygens naar Saturnusmaan Titan af en zal de atmosfeer van die maan onderzoeken. Sterrenkundigen denken dat de dichte atmosfeer van Titan sterke overeenkomsten vertoont met de oeratmosfeer van de aarde. In 2003 vertrekt Rosetta naar komeet Wirtanen (aankomst bij die komeet in 2011). In het ijs van kometen zijn ingewikkelde organische verbindingen aangetroffen. Door inslagen van kometen komen die verbindingen ook op planeten terecht. Deze neergekomen bestanddelen kunnen het onstaan van leven hebben vergemakkelijkt.

De rond 2009 te lanceren NASA/ESA-ruimtesterrenwacht NGST (Next Generation Space Telescope) zal onder andere worden ingezet voor het speuren naar planeten rond andere sterren. Voor rond 2014 zijn er voorstellen voor het in de ruimte brengen van Darwin: een uit zes delen samengestelde, reusachtige telescoop, die in staat zal zijn te zoeken naar aardse planeten bij andere zonnestelsels. Darwin kan ook aan de hand van spectroscopisch nagaan of de atmosferen van die planeten zuurstof, ozon, methaan en waterdamp bevatten. Is dat het geval, dan herbergt zo’n planeet bijna zeker een ecosysteem van plantaardig en dierlijk leven.

Pastoor Schmeits

De Schmeitsprijs is vernoemd naar de in 1851 in Sittard geboren Maria Paschalis Schmeits, kapelaan van de Sint Servaes in Maastricht en daarna pastoor in Venray. Toen Schmeits in 1919 overleed liet hij 2000 gulden na voor, zoals hij schreef: “Het bevorderen van de studie der sterrenkunde, onder alle menschelijke wetenschappen de hoogste, naar welk doel gestreefd wordt door het uitloven en uitkeren van prijzen aan hen die zich naar het oordeel van een in te stellen jury, voor de astronomische wetenschap het meest verdienstelijk hebben gemaakt.”