De boor van de tandarts... op Mars!
In december 2003 komt de ESA-sonde Mars Express aan bij de Rode Planeet. Hij heeft de lander Beagle 2 aan boord en die is op zijn beurt uitgerust met een bijzondere boor die op Mars stukjes rots gaat verzamelen.
Van de tandarts naar de ruimtevaart
Achter de 'kosmische' boor zit de creativiteit van een enthousiaste tandarts. Enkele jaren geleden zochten onderzoekers die met Mars Express en zijn lander bezig waren naar een systeem waarmee ze heel precies in rotsen kunnen boren en stukjes Marsrots kunnen vermalen. Ook moest het poeder, afkomstig van de Marsrotsen, kunnen worden ingebracht in een analysator.
Ongeveer op hetzelfde ogenblik bezocht de Chinese tandarts dr. Ng de ESA-vestiging ESTEC in Noordwijk. Hij wilde in de ruimtevaart een toepassing vinden voor zijn hoogtechnologische uitvindingen.
“Dr. Ng en zijn team waren, toen ze naar ESTEC kwamen, gewapend met een enorme hoeveelheid enthousiasme, maar ze hadden nog maar weinig bruikbare prototypes van instrumenten bij zich,” vertelt Agustin Chicarro, projectwetenschapper van Mars Express. “Ze vroegen advies over hoe ze bij een Marsvlucht betrokken konden raken.”
Dr. Ng en zijn collega's kwamen op het juiste ogenblik bij de juiste mensen terecht. Ingenieurs waren bezig met de ontwikkeling van de Beagle 2-lander voor Mars Express. De uiterst nauwkeurige boor die door dr. Ng werd voorgesteld, heette een Micro End Effector en woog aanvankelijk 900 gram.
Minder energie dan een klein lampje
De ingenieurs ontwikkelden een aangepaste en lichtere versie. Het gewicht werd gereduceerd tot minder dan 400 gram en het energieverbuik tot amper 2 watt, minder dan een klein lampje. Eenmaal op Mars zal de kop van de boor over een klein stukje van een uitgekozen rots rollen. Dan zal hij één centimeter in de rots doordringen en er een nog onverontreinigd stukje van verzamelen.
Een microlaboratrium op de 'voet' van Beagle 2 zal het rotsmonster dan onderzoeken. “Als we geluk hebben dan kan dit het eerste door mensenhanden vervaardigd apparaat zijn dat buitenaards leven ontdekt,“ zegt een enthousiaste dr. Ng.
“Misschien had ook een juwelier iets soortgelijks kunnen bedenken en ontwikkelen,” aldus Chicarro. “Voor de planetaire missies van ESA hebben we alleen hele kleine en lichte instrumenten nodig, precies zoals datgene dat werd ontwikkeld door dr. Ng’s team uit Hong Kong.”
Dr Ng and zijn team ontwierpen eerder een stuk gereedschap waarmee tot 20 cm grote voorwerpen in gewichtloosheid kunnen worden opgepakt. Deze mini-grijper werd in 1995 in het Russische ruimtestation Mir gebruikt. Volgens dr. Ng. lag dat ontwerp letterlijk én figuurlijk voor de hand: “In China gebruiken we al 5000 jaar stokjes om mee te eten. Het enige dat ik hoefde te doen was mijn professionele ervaring te combineren met mijn tradionele eetgewoonte!”
